Overheid treedt op tegen buy now pay later in winkels
Betaaldienst Klarna is door de overheid aangesproken op een nieuwe dienst waarmee consumenten aankopen in winkels op afbetaling kunnen doen. De regering vreest dat dit soort diensten kan bijdragen aan oplopende schulden, vooral onder jongeren en andere kwetsbare groepen.
Buy now, pay later (BNPL) is een snelgroeiend segment binnen de betalingssector. Hierbij kunnen consumenten producten kopen en later afrekenen. Hoewel deze diensten kosteloos zijn bij tijdige betaling, brengen ze hoge incassokosten met zich mee bij betalingsachterstanden.
Het gebruik van BNPL valt momenteel buiten het zicht van het Bureau Kredietregistratie (BKR), wat kan leiden tot het opstapelen van schulden. Minister van Financiën Eelco Heinen en staatssecretaris Teun Struycken van Justitie en Veiligheid benadrukken in een brief aan de Tweede Kamer dat de uitbreiding van BNPL naar fysieke winkels niet wenselijk is.
Dit zou het risico op schuldenproblematiek verder vergroten. “We zullen de uitbreiding van BNPL naar fysieke winkels tegengaan”, stellen zij in hun brief. Klarna is gevraagd om te stoppen met deze specifieke dienstverlening die zij in 2019 introduceerden.
Nieuwe regels en toezicht
Het Ministerie van Financiën werkt aan strengere regelgeving voor BNPL-diensten. Een van de voorgestelde maatregelen is een verplichte leeftijdscontrole. Hoewel BNPL alleen toegankelijk is voor personen vanaf 18 jaar, worden leeftijdscontroles momenteel vaak omzeild. Uit onderzoek van de AFM blijkt dat in 2023 minstens 600.000 illegale transacties hebben plaatsgevonden.
Daarnaast wordt overwogen om BNPL-transacties in het BKR-register op te nemen, zodat de schuldenpositie van consumenten beter inzichtelijk wordt. Dit moet voorkomen dat kwetsbare groepen in de problemen komen door het stapelen van schulden.
Gedragscode en kritiek
Om strengere regelgeving te vermijden, hebben vier aanbieders van BNPL-diensten – Klarna, Riverty, in3 en Billink – eind 2023 een gedragscode opgesteld. Hoewel de overheid deze stap toejuicht, zijn er nog tekortkomingen.
Zo functioneert de vrijwillig ingevoerde leeftijdscontrole niet naar behoren. Andere spelers, zoals Tinka, Bol.com en Amazon, zijn dan ook opgeroepen zich ook aan de gedragscode te houden.
Uit een evaluatie blijkt dat bij 4% van de 42 miljoen BNPL-transacties een incassotraject wordt gestart. Dat betekent dat er voor 1,7 miljoen gevallen een vordering is geweest, waarvan 350.000 zaken bij een incassobureau belandden.
Reacties vanuit de sector
Tijdens een recente presentatie van de kwartaalcijfers reageerde Adyen’s CFO Ethan Tandowsky op de kritiek: “Wij zijn een dienstverlener. We bieden de betaalmethodes aan die onze klanten ons vragen. Daarbij volgen we het beleid van de toezichthouder.”
Klarna benadrukt dat het bedrijf verantwoordelijk omgaat met BNPL-diensten. Een woordvoerder stelt tegenover FD: “In Nederland wordt 99,4% van de Klarna-leningen volledig terugbetaald. Dit toont aan dat Nederlandse consumenten onze producten op een verantwoorde manier gebruiken.”
