Rabobank: Jongeren nodig voor innovatie familiebedrijf
Veel familiebedrijven hebben moeite jongere generaties betrokken te houden bij het bedrijf. Uit onderzoek blijkt dat juist de jongere generatie eigenaren een cruciale rol speelt op het gebied van innovatie, zeker waar het de inzet van nieuwe technieken zoals social media en moderne inzichten van consumentengedrag betreft. Daarnaast zijn de externe netwerken van deze generatie een voedingsbron voor innovatie. Dit zegt Mirelle Pennings, directeur Grootbedrijf bij Rabobank in reactie op het onderzoek van Ilse Matser, lector Familiebedrijven bij Hogeschool Windesheim.
Familiebedrijven onderschatten de potentiële waarde van hun extern netwerk bij de ontwikkeling van nieuwe producten en diensten. Dit geldt vooral bij familiebedrijven in de retailsector, die moeten omschakelen van traditionele verkoop naar verkoop via internet. Dat een extern netwerk van toegevoegde waarde is voor familiebedrijven wordt bevestigd in het onderzoek van Ilse Matser, tevens directeur van het Nederlands Centrum van het Familiebedrijf (NCFB).
Rabobank en het NCFB gaan de komende jaren samenwerken, om de positie van het Nederlandse familiebedrijf verder te versterken. Ilse Matser: "We zijn verheugd Rabobank te mogen verwelkomen als partner, juist vanwege de capaciteit om ons wetenschappelijk onderzoek te toetsen aan de praktijk". Als eerste stap zal Rabobank de bij de NCFB aangesloten bedrijven ondersteunen bij uitbreiding van hun activiteiten naar het buitenland.
Innovatie familiebedrijven steunt op sociale netwerken
Familiebedrijven vormen een omvangrijke, stabiele factor in de haperende Nederlandse economie. Ze zijn goed voor maar liefst 49% van de werkgelegenheid in Nederland en voor 53% van het BNP. Kenmerkend is hun focus op continuïteit ‘voor de volgende generatie’.
Problematiek rondom de bedrijfsopvolging vormt echter een serieuze bedreiging voor deze bedrijven en daarmee voor onze economie. Ook de CDA- en PvdA-fracties in de Tweede Kamer erkennen dit. Ze riepen de minister eerder op onderzoek te doen naar deze ontwikkeling. Ilse Matser juicht dit toe. Volgens haar weten we nog te weinig van de succes- en faalfactoren.
Het onderzoek van Ilse Matser richt zich op de vraag in welke mate de betrokkenheid van de familie van invloed is op de bedrijfsprestaties. Het proefschrift bestaat uit vier deelonderzoeken waarin ongeveer 1000 familiebedrijven worden onderzocht. De resultaten in het proefschrift ondersteunen en nuanceren verschillende theorieën over familiebedrijven en bieden handvatten voor verder onderzoek.
Waarde van extern netwerk onderschat
De resultaten in het proefschrift geven een indicatie van het belang van 'social capital' voor de bedrijfsresultaten van private ondernemingen. Investeren in de interpersoonlijke relaties binnen de groep eigenaren loont. Het proefschrift breekt verder een lans voor het betrekken van externen bij familiebedrijven. Uit het onderzoek blijkt dat familiale ondernemers relatief laag scoren op het actief herkennen en benutten van mogelijkheden vanuit hun netwerk bij de ontwikkeling van nieuwe producten en diensten. Familiale ondernemers hebben te weinig oog voor de innoverende impuls die hun externe netwerken bieden. Ook in ondernemingen gedreven door levenspartners blijkt het betrekken van externen een positieve invloed te hebben op de financiële prestaties.
Tijdig aandacht voor overdracht
De resultaten van het onderzoek laten zien dat een klimaat dat gericht is op de overdracht van ervaringskennis een positief effect heeft op de bedrijfscontinuïteit na de bedrijfsopvolging. Ervaringskennis (tacit knowledge) is kennis die niet goed op papier te vangen is maar wel cruciaal is voor het bedrijf. Een goed voorbeeld van het laatste is vakmanschap dat wordt overgebracht van generatie op generatie. Tijdige aandacht voor de ontwikkeling van een volgende generatie als toekomstige leiders van het familiebedrijf is van hieruit gezien een waardevolle investering.
Meer aandacht voor familiebedrijven van belang
Ilse Matser pleit voor meer aandacht voor familiebedrijven in het bedrijfseconomisch onderwijs, overheidsbeleid en wetenschap. “Gezien de impact van deze groep bedrijven op de Nederlandse economie is het belangrijk dat de bestaande kennis ‘common knowledge’ wordt. Het bedrijfseconomisch onderwijs richt zich nu nog te vaak op de context van beursgenoteerde bedrijven. Verdere kennisontwikkeling is cruciaal, waarbij het noodzakelijk is dat de wetenschap de verbinding zoekt met ervaringen in de praktijk en andersom. We weten al het een en ander, maar we weten vooral ook nog een heleboel niet. Via onderwijs, beleid en adviespraktijk dienen we de positie van familiebedrijven als pijler van onze economie verder te versterken.”
