De Autoriteit Financiële Markten heeft Rabobank een boete opgelegd van €12 miljoen. Volgens de toezichthouder heeft de coöperatieve bank regels overtreden bij het verstrekken van zogenoemde maatwerkhypotheken tussen medio 2019 en medio 2021. Rabobank zou onvoldoende hebben gekeken of deze wel verantwoord waren voor zijn klanten.
Bij een maatwerkhypotheek mag een verstrekker afwijken van de maximale standaardleennorm, bijvoorbeeld bij duurhuurders. Een hypotheekverstrekker is dan echter wel verplicht om de redenen daarvoor met behulp berekeningen en documenten goed te onderbouwen. De AFM is van oordeel dat Rabobank hierbij onvoldoende zorgvuldig te werk is gegaan, en daardoor onverantwoorde hypotheken heeft verstrekt.
“In het acceptatiebeleid ontbrak de nodige sturing en werd op belangrijke punten niet concreet gemaakt in welke situaties een hypotheek verantwoord kon worden verstrekt”, aldus de uitleg van de AFM. “Of een hypotheek kon worden afgesloten werd daarmee in veel gevallen overgelaten aan de persoonlijke interpretatie van de betrokken medewerker. Hiermee ontstond een serieus risico dat klanten voor hun situatie te hoge leningen afsloten.”
Uit een steekproef van de AFM zou blijken dat Rabobank-hypotheken “hoger waren dan wat op basis van het inkomen maximaal kon worden geleend”. Hierdoor zouden de betrokken klanten voor een periode van meestal dertig jaar een te hoge betalingsverplichting aangaan.
Al met al heeft de AFM Rabobank dus een boete opgelegd van €12 miljoen. Met de totstandkoming van de hoogte van het bedrag zou zwaar mee hebben gewogen dat de structurele overtredingen te maken hebben met zowel de acceptatiecriteria (het beleid) als met de behandeling van individuele klantdossiers (de praktijk).
“Rabobank – de destijds grootste hypotheekverstrekker van Nederland – heeft zich niet gehouden aan de normen die erop zijn gericht om consumenten te beschermen tegen overkreditering”, luidt het eindoordeel.
Boete niet proportioneel
In een reactie erkent Rabobank dat het in de onderzochte gevallen tekort is geschoten. Tegelijkertijd is de coöperatieve bank van mening dat dit soort klantdossiers een klein onderdeel vormen van de totale hypotheekportefeuille, en daarmee dus een representatief beeld vormen.
De bank is het daarom oneens met de conclusie van de AFM dat de normen structureel zijn geschonden en vindt het boetebedrag dan ook niet proportioneel. Rabobank overweegt dan ook in beroep te gaan.
“Het AFM-besluit gaat over zaken uit het verleden”, stipt CEO Stefaan Decraene aan. “Ons acceptatiebeleid en acceptatieproces zijn in de afgelopen jaren doorlopend aangescherpt en verduidelijkt om op verantwoorde wijze krediet te blijven verstrekken. Ook in de toekomst is zorgvuldige klantbehandeling en verantwoorde kredietverstrekking prioriteit voor ons.”