Robeco: Het wordt nooit meer zoals het was

Anne Zuidema, Client Investment Consultant bij Robeco, geeft zijn visie op de economie. Hij verwacht dat het nooit meer wordt zoals het was.

Nee zeg, gelukkig niet. Dan zouden we binnen de kortste keren in onze oude zonden vervallen. Met mogelijk een nieuwe ernstige financiële depressie tot gevolg. Er zijn ook andere redenen om niet meer naar het oude te verlangen. Wat mensen nog niet helemaal doorhebben is, dat we allemaal bezig zijn de samenleving en de economie te veranderen. Wij leven nu in een overgangsfase, waarin we op zoek zijn naar nieuw evenwicht. Zoeken naar hervormingen van zowel politieke als economische systemen.

Politiek

Econoom Lex Hoogduin heeft onlangs een discussie in Het Financieele Dagblad gestart door het functioneren van ons politieke bestel aan de kaak te stellen. Ook gevestigde instituten, zoals de Sociaal Economische Raad, zijn aan vernieuwing toe, vindt hij. Zoals het altijd gaat bij veranderingsprocessen, zijn er zowel voor- als tegenstanders. Wat ik maar wil aangeven is, dat de panelen beginnen te schuiven. En dat schuiven beperkt zich niet tot ons eigen land. Kijk alleen maar naar wat er in oktober vorig jaar is gebeurd met de Democraten en Republikeinen in de VS. Waar een ontwrichting van de samenleving op de loer lag door ideologische tegenstellingen, is men toch tot elkaar gekomen.

Economie

Terugkeer naar groei- en winstmaximalisatie is nu wel achterhaald. Temeer omdat de afgelopen decennia toekomstige groei met geleend geld is gekocht. Zowel door bedrijven, banken als consumenten. Dit is uiteindelijk compleet verkeerd afgelopen. Op een harde manier hebben wij ervaren waartoe het heeft geleid: chaos. Groei is niet de oplossing. Schaalvergroting is uit. We gaan terug naar kleinere economische eenheden gebaseerd op nieuwe initiatieven. Gezonde economische ontwikkeling zonder verdere roofbouw op natuurlijke hulpbronnen. Dat is waar de maatschappij inmiddels wel van doordrongen lijkt te raken.

Voorbeelden

Op veel terreinen worden kleinschalige projecten opgezet. Dorpen, woonwijken en bedrijvenparken die in hun eigen duurzame energie voorzien. Een Zweedse fabriek die zich in Friesland vestigt om bioplastic uit afvalwater te maken. Stadslandbouwprojecten, zoals ‘Tuin aan de Maas’ in Rotterdam, zijn in opkomst. Bewoners hebben dit project succesvol ontwikkeld. Tot 2018 blijft de grond onbebouwd en misschien wel voor altijd. Ontwerper-kunstenaar Daan Roosegaarde die samen met een Nederlands bouwbedrijf werkt aan een slimme snelweg die ’s avonds alleen licht geeft als er auto’s voorbijkomen. Of neem de nieuwe winkelformules die uitsluitend biologische en natuurvoedingsproducten verkopen. Zij krijgen het zichtbaar drukker met nieuwe klandizie.

Beleggen

In lijn met gematigde economische vooruitzichten zullen beleggers er rekening mee moeten houden dat toekomstige bedrijfsprestaties waarschijnlijk ook gematigd zullen zijn. Voor aandeelhouders kan het betekenen dat ‘double digit’ koerswinsten veel minder vaak zullen voorkomen dan voorheen. Maar wat is er op tegen als je met aandelen een resultaat behaalt dat gelijk is aan de te betalen inkomstenbelasting plus het inflatiecijfer plus het percentage economische groei? Naar huidige maatstaven zo’n 5 à 6% per jaar? Daar is niks mis mee toch? Dan kunnen we rustig vergeten hoe het ooit was, want er is nog maar één route en dat is die van toekomstgerichte verandering.