Online platformen nieuwe en ongekende dreiging voor banken

De klanten van traditionele banken blijven een interessante prooi voor andere bedrijven. In een onlangs verschenen onderzoek ging McKinsey in op een nieuw gevaar voor banken, namelijk de online platforms. Voorbeelden zijn grote tech-partijen als Amazon en Alibaba die financieringsproducten gaan aanbieden.

Honderden jaren lang hebben banken het relatief eenvoudig gehad. Wie geld nodig had voor een huis of een investering kon normaal gesproken alleen terecht bij een bank. De bank leende het geld en de lener betaalde de schuld terug inclusief rente. Zo is het eeuwenlang gegaan. De opkomst van de digitale wereld aan het einde van de 20e eeuw betekende voor veel banken een ‘alarm général’. Een bank die het internet niet omarmde liep het risico ten prooi te vallen aan de concurrentie, die dit wel deed.

Goed gevulde oorlogskas

Uit de opkomst van het internet en de smartphone kwamen de FinTechs voort, die producten en diensten leveren waar tot voor kort enkel nog over gefantaseerd kon worden. Veel banken werken inmiddels strategisch samen met FinTechs, omdat ze op die manier eenvoudiger aan moderne klantwensen kunnen voldoen. Als de opkomst van FinTechs als aanval op het bancaire systeem zou worden gezien, dan kun je zeggen dat die aanval met redelijk succes is afgeslagen door mee te gaan in de vernieuwing. Dit volgens het principe: if you can’t beat them, join them. Nieuwe concurrenten met een goed gevulde oorlogskas dienen zich echter aan. Het zijn de online platformen, zoals Amazon, Alibaba en het Japanse Rakuten.

Ecosystemen

Volgens McKinsey vormt deze groep bedrijven een nog grotere dreiging dan FinTechs. Deze bedrijven zijn hard bezig om bruggen te slaan tussen verschillende industrieën en creëren daarmee complete ‘ecosystemen’ voor zichzelf en hun klanten. Klanten kunnen rekenen op lagere kosten, nieuwe ervaringen en een aanbod van zo ongeveer alles. Daarbij hebben ze een astronomische hoeveelheid gebruikersdata die ze uit kunnen buiten. Wat een groot gevaar vormt voor banken is dat juist deze webgiganten een steeds centralere rol spelen in de customer journey van klanten en de financiële beslissingen die ze moeten maken. Op dat vlak valt er voor banken nog wel het nodige te winnen, volgens een ander rapport van KPMG.

Enorm aanbod

Het is al lang niet meer zo dat deze internetgiganten alleen eenvoudige producten als cd’s, speelgoed of keukengerei verkopen. Neem bijvoorbeeld Rakuten Ichiba, het grootste online platform van Japan en in Europa vooral bekend als shirtsponsor van FC Barcelona. Naast allerlei producten in duizenden webshops heeft Rakuten inmiddels ook al enkele tientallen miljoenen creditcards verstrekt aan zijn leden. Het bedrijf biedt allerlei financiële producten, van hypotheken tot complexe beleggingsverzekeringen. Ook Alibaba en Amazon bieden allerhande financiële producten aan die vroeger alleen tot het terrein van banken en verzekeraars behoorden. Vaak hebben ze ook hun eigen betaaldienst. Het gevaar voor banken is dat de klanten van deze partijen in een soort bubbel komen waarin alles te krijgen is wat ze nodig hebben, maar waar geen bank meer aan te pas komt. Die bubbel is het ‘ecosysteem’ waar McKinsey in haar rapport op doelt.

Het is nog erg vroeg om te concluderen waar exact grote economische transformaties gaan plaatsvinden. Ook de intensiteit van de veranderingen is nu moeilijk te voorspellen volgens McKinsey. De opkomst van de genoemde ‘ecosystemen’ zal niet overal tegelijkertijd plaatsvinden en evenmin in hetzelfde tempo gaan verlopen in de verschillende markten. Maar zeker is dat de online platformen banken in het vizier hebben.

Sterke reputatie

Het rapport voorspelt weinig goeds voor de toekomst van de bancaire sector. Wederom doemt de vraag op of banken de concurrentie aan moeten gaan of juist strategische allianties moeten sluiten. Banken hebben echter een belangrijk voordeel ten opzichte van hun toekomstige concurrenten en dat is hun reputatie. Ondanks het feit dat - mede door de financiële crisis - banken met argwaan worden bekeken blijkt uit onderzoek dat consumenten hun geld liever stallen bij banken dan bij technologiebedrijven. Een mogelijke verklaring is dat banken historisch gezien worden als geldbewaarder.

Omgekeerde weg

McKinsey acht het niet ondenkbaar dat banken in de toekomst de omgekeerde weg gaan bewandelen van technologiegiganten als Amazon en zelf ook online platformen worden met een nog veel groter aanbod aan producten en diensten, die niet per definitie financieel van aard hoeven te zijn. Door digitale innovaties nu te omarmen en een groot en loyaal klantenbestand op te bouwen, zullen ze in de toekomst beter in staat zijn om de uitdagingen het hoofd te bieden.