Laatste tien cijfers Nederlands IBAN vanaf 2020 niet meer uniek
Waar het laatste deel van alle IBANs in Nederland nu nog bestaat uit een unieke combinatie van tien cijfers, zal dit vanaf 2020 niet meer het geval zijn. Banken kunnen vanaf 1 januari 2020 zelf bepalen wat de laatste tien cijfers zijn voor nieuwe Nederlandse IBANs. Doordat de acht overige letters en cijfers centraal bepaald zijn, blijft ieder volledig IBAN uniek.
Het gegeven dat de laatste tien cijfers van een Nederlands IBAN uniek moeten zijn, is een overblijfsel uit de tijd voor 2008 toen Nederlandse rekeningnummers nog uit een reeks van negen cijfers bestonden – of tien cijfers in het geval van sommige spaarrekeningen. De rekeningnummers moesten voldoen aan de zogeheten ‘elfproef’. Deze regeling bepaalt dat slechts één op de elf cijfercombinaties een geldig rekeningnummer vormt en zorgde voor een voorraad van ongeveer 90 miljoen unieke rekeningnummers die niet te veel op elkaar lijkten.
In 2008 werden alle in Europa gebruikte rekeningnummers op elkaar afgestemd door over te gaan op IBAN. Een Nederlands IBAN bestaat uit 18 cijfers en letters, waarbij de letters gebruikt worden voor het aangeven van de bank en het land waarin de rekening is geopend. Door de zogeheten ‘mod-97’ controle – een controle die gebruik maakt van modulair rekenen – werd in dit langere rekeningnummer de ‘elfproef’ overbodig. Buiten Nederland gaan de IBANs tot maximaal 34 cijfers en letters.
Nieuwe aanpak
Omdat de elfproef overbodig is geworden en de mod-97 controle niet vereist dat de laatste tien cijfers van een IBAN uniek zijn, is besloten om de regels voor het aanmaken van nieuwe IBANs per 1 januari 2020 aan te passen. Bovendien zorgt volgens Betaalvereniging Nederland de toegenomen vraag naar IBANs ervoor dat de oorspronkelijke voorraad van 90 miljoen rekeningnummers op termijn uitgeput zou raken.
In de nieuwe aanpak worden de rekeningnummers niet langer centraal toegekend. De bank waarbij de rekening wordt geopend kan vanaf die datum zelf bepalen wat de laatste tien cijfers van een nieuw IBAN zijn. Dit zorgt voor een aanzienlijke nieuwe voorraad aan nieuwe geldige IBANs. Alle huidige IBANs voldoen al aan de mod-97 controle en worden niet beïnvloed door de overgang naar de geldende Europese standaard.
Deze nieuwe regels zorgen er op hun beurt voor dat Nederlandse IBANs niet langer mogen worden afgekapt tot de laatste tien cijfers. Banken en andere organisaties zullen hun systemen hierop moeten aanpassen – veel systemen werken nu nog met de elfproef, die controleert of een ingevoerd rekeningnummer geldig is of niet. Andere systemen staan nog niet toe dat er een reeks van maximaal 34 cijfers en letters wordt ingevoerd. Vóór 2020 moeten de administratieve systemen aangepast zijn, benadrukt de Betaalvereniging, die zakelijke gebruikers en softwarebedrijven oproept om hun systemen en processen op korte termijn te controleren en waar nodig aan te passen.
De Betaalvereniging laat weten enthousiast te zijn over de nieuwe aanpak: “Met de nieuwe aanpak kan iedere bank of betaalinstelling zelf IBANs uitgeven en hoeven IBANs van opgeheven rekeningen tot in de verre toekomst niet te worden hergebruikt. Dankzij deze verruiming kunnen vooral bedrijven hun kasstromen efficiënter beheren, met behulp van meerdere virtuele bankrekeningen.” Al met al zorgt dit volgens de brancheorganisatie voor een efficiëntere IBAN-uitgave.
