ABN AMRO in hoek gedrukt om fraude met dividendbelasting

Volgens platform voor onderzoeksjournalistiek Follow the Money (FTM) heeft ABN AMRO tenminste tussen 2008 en 2016 fraude hebben gepleegd met het terugvragen van niet betaalde dividendbelasting. Daarmee lijkt de bank definitief tot het lijstje banken en andere financiële bedrijven te behoren die voor tientallen miljarden euro’s Europese staatskassen hebben opgelicht.

Het woord ‘dividendbelasting’ is wellicht de meest gebezigde fiscale term van het jaar in de Nederlandse media. Waar de ene kwestie rond dividendbelasting net afgerond lijkt, is de volgende al begonnen. En op voorhand lijkt die - zeker internationaal - meer stof op te doen waaien dan het inmiddels teruggetrokken voorstel van premier Rutte. Bankiers, handelaren en hedgefondsen hebben jarenlang dividendbelasting teruggevraagd bij Europese overheden, terwijl ze die niet betaald hadden. Dat heeft Europese belastingbetalers naar schatting tientallen miljarden euro’s gekost. Het is de uitkomst van diepgravend onderzoek van een consortium van onderzoeksplatformen, waaronder Follow the Money, Die Zeit (DE), Le Monde (FR) en De Tijd (BE). Internationaal staat de kwestie bekend als de CumEx Files.

Dividendstrippen

In het kort komt het neer op het volgende. Financiële partijen hebben in meerdere landen jarenlang dividendbelasting teruggevorderd, terwijl ze die maar één keer afgedragen hebben. Dit was mogelijk door aandelen kort voor de uitbetaling van het dividend aan te kopen en snel daarna weer door te verkopen. Zo was niet duidelijk van wie de aandelen nu exact waren en werd aan teveel partijen belasting teruggegeven. Het proces wordt 'dividendstrippen' genoemd.

Volgens de onderzoekers hebben de fraudeurs tussen 2001 en 2016 Europese overheden tenminste €55 miljard ontfutseld, waarbij Duitsland het hardst geraakt is. FTM stelt dat ABN AMRO tenminste tussen 2008 en 2016 onrechtmatig dividendbelasting heeft teruggevraagd. Extra saillant is natuurlijk dat ABN AMRO al sinds 2010 in staatshanden was. Volgens FTM had het Ministerie van Financiën ‘gedetailleerde kennis van deze zaken’, maar nam het geen maatregelen.

ABN AMRO heeft de activiteiten inmiddels gestaakt, maar is wel onderwerp van onderzoek van de Duitse justitie. De bank zegt in 2016 en 2017 zelf contact te hebben gezocht met officieren van justitie in Keulen en Frankfurt. Tevens zijn belastingverplichtingen aan de Duitse fiscus gedaan. In 2016 reserveerde de bank daar een bedrag van €150 miljoen voor. ABN AMRO geeft te kennen verder geen geld meer apart te hebben gezet voor achterstallige claims, wel voor eventuele juridische kosten.

Hard oordeel ECB

Het nieuws van de dividendfraude komt ongeveer gelijk met de uitkomst van een onderzoek naar de bestuurlijke verhoudingen in de top van de bank en ook die zijn niet mals. Volgens de ECB heeft de top van de bank jarenlang niet goed gefunctioneerd. Tegenover het FD zegt president-commissaris Tom de Swaan: “De ECB concludeert dat de relaties tussen individuen binnen de raad van commissarissen en de raad van bestuur niet waren zoals ze zouden moeten zijn. Bovendien pakte de raad van commissarissen onder leiding van Olga Zoutendijk een rol die hij onder de regels van de Nederlandse corporate governance niet zou moeten pakken.” Andere commissarissen wordt verweten onvoldoende te hebben opgetreden tegen Zoutendijk.