Lidwin van Velden (CEO) over de bijzondere positie van NWB Bank

Recent te gast in de podcast-serie Leaders in Finance was Lidwin van Velden, CEO van de Nederlandse Waterschapsbank, misschien wel de minst bekende grote bank van Nederland. Ze vertelt over haar rol als topvrouw, de nieuwe middellangetermijn-strategie en het ‘schizofrene’ karakter van de bank, zoals zij het zelf noemt. 

De Nederlandse Waterschapsbank (NWB Bank) – is één van de grootste banken van Nederland. Toch zal de bank bij weinig Nederlanders een belletje doen rinkelen. Dat heeft alles te maken met de markt waarin de NWB Bank actief is, namelijk het financieren van de publieke sector. Klanten van de bank hebben altijd een link met het publieke domein, van waterleidingbedrijven tot woningcorporaties. De NWB Bank is eigendom van de waterschappen, de provincies en de nationale overheid. 

Gekscherend noemt CEO Lidwin van Velden haar bank weleens ‘schizofreen’. “Als je kijkt naar de actieve kant, die is helemaal gericht op Nederland. In de vorm van het financieren van de publieke sector en ook het mogelijk maken van publieke doelen. Kijk je naar de passieve kant – de funding van de bank – dan halen we die op van over de hele wereld en dat is ook een vak apart. Dat is één van de kernkarakteristieken van onze bank: zo goedkoop mogelijk geldmiddelen ophalen om de publieke sector zo goedkoop mogelijk te kunnen financieren.”

Van Velden gaat normaliter de wereld over om over funding voor de NWB Bank te praten. Dat is in deze tijd vanzelfsprekend niet mogelijk of in zeer beperkte mate. “We zijn een hele veilige bank, met dezelfde kredietrating als de Nederlandse overheid. Veel investeerders zijn daarom geïnteresseerd in ons. Grote institutionele beleggers, maar ook centrale banken. Zo ben ik zelf op bezoek geweest bij de centrale bank van China en heb ik in Zuid-Korea gesproken met grote levensverzekeraars. Zit je daar ineens uit te leggen wat het belang is van waterschappen voor een land dat voor een belangrijk deel onder zeeniveau ligt.”

Alleen kernactiviteiten 

Met een balanstotaal van ruwweg €100 miljard telt de NWB Bank slechts 77 medewerkers. “Maar deze organisatie is opgezet als een soort netwerkorganisatie, al van het begin af aan. En ik zeg altijd: ‘Wij hebben allemaal partners om ons heen die ons helpen die bank te runnen en daar hebben we een langetermijnrelatie mee.’” 

Iets wat wel een kernactiviteit is, is kredietbeoordeling. Van Velden: “Dat is echt het hart van de bank. Wij hebben natuurlijk niet heel veel kredietrisico’s, maar wel veel andere risico’s. Want wij managen die hele grote balans. Wij hedgen eigenlijk al onze rente- en valutarisico’s. En daarvoor hebben wij wel tegenpartij-risico’s, want wij sluiten die derivaten af met hele grote investment banks. Dat is een stukje kredietrisico dat veel aandacht vergt van de bank. De afgelopen jaren hebben we wel wat meer kredietrisico op de boeken genomen omdat dat in het verlengde lag van wat de publieke sector aan doelen voor zich ziet. En dan heb ik het bijvoorbeeld ook over duurzame energie, maar ook grote infrastructurele projecten die ze publiek en privaat ontwikkelen.”

Zelf richting kunnen geven

Van Velden zit inmiddels ruim twee jaar achter het stuur van de NWB Bank, bijna drie wanneer je een interim-periode uit 2016 meetelt. Van Velden was lange tijd CFO/CRO bij de bank en werd in 2018 gevraagd voor de post van CEO. “In 2016 ben ik vier maanden interim-voorzitter geweest, tussen het vertrek van onze oude voorzitter en de komst van een nieuwe voorzitter. Toen heb ik er al een beetje van geproefd en dacht ik: ‘Goh, het is toch wel een hele mooie bank.’”

Tijdens die periode ervaarde ze de extra ruimte om richting te geven aan de ontwikkeling van de bank. De nieuwe CEO Menno Snel vertrok echter al kort na aantreden, hij werd staatssecretaris van Financiën. Van Velden kreeg het aanbod om CEO te worden, iets dat ze na enig nadenken accepteerde. “Niet zozeer omdat ik per se de topfunctie wilde, maar meer omdat deze bank mij zo aan het hart ligt en ik ook wel ideeën had over hoe we verder konden gaan.”

"Niet zozeer omdat ik per se de topfunctie wilde, maar meer omdat deze bank mij zo aan het hart ligt."

Het jaar 2019 was het eerste jaar van de nieuwe midellangetermijn-strategie, mede door Van Velden ingezet. “We hebben ingezet op financiering van duurzame energieprojecten en dat is goed van start gegaan. Dus dat is één van de factoren waardoor we een hogere nieuwe kredietverlening hadden dan het jaar daarvoor. Daarbij speelt ook dat we een portefeuille van kredieten overgenomen hebben van ABN AMRO, kredieten die heel erg bij ons passen. Wat we verder zien is dat de woningbouwcorporaties maar ook de waterschappen steeds meer investeren in duurzaamheid en dus ook meer kapitaal nodig hebben. Dat allemaal bij elkaar heeft geleid tot die €10 miljard nieuwe kredietverlening, wat echt een record is voor onze bank.”

Duurzaamheid

Die duurzaamheid komt terug in de dagelijkse werkzaamheden van de bank, waaronder het ophalen van funding. “In 2014 zijn we begonnen met het uitgeven van waterobligaties. Dat zijn zogenoemde duurzame obligaties waar wij ook verantwoording over afleggen aan onze investeerders. Met die waterobligaties financieren we eigenlijk alle projecten van de waterschappen. En de waterschappen zijn één en al duurzaamheid. Want die zijn elke dag weer bezig met het klimaat. Eerst was het vooral het water buiten Nederland houden, maar je ziet nu dat de droogte steeds grotere aandacht verdient van de waterschappen.” 

Ze zijn ook verantwoordelijk voor de zuivering van het oppervlaktewater. We zijn dus bezig om de kwaliteit van dat water te behouden en ook de kwaliteit van het leven in het water te behouden. Dat zijn eigenlijk ecosystemen, als de ecosystemen zo goed mogelijk werken, dan hoeft de zuivering van dat water ook minder tijd en geld te kosten. Dus er werken ook bijvoorbeeld allerlei biologen bij de waterschappen. Wij rapporteren die feiten aan de investeerders over drie categorieën van projecten waar de waterschappen mee bezig zijn en dat zijn klimaatadaptatie, mitigatie en biodiversiteit.”

“Ten slotte zijn de waterschappen verantwoordelijk voor de kwaliteit van het oppervlaktewater, maar ook voor de zuivering van het afvalwater. En bij die zuivering van dat afvalwater zijn ze heel erg bezig met circulariteit, maar ook met het winnen van duurzame energie. Dus de waterschappen zijn één van de grootste producenten van biogas, maar ze zijn ook druk bezig met het terugwinnen van bioplastic, fosfor; allerlei grondstoffen om bij te dragen aan de circulariteit en dat is heel mooi. Dat vinden onze investeerders dus ook heel bijzonder en belangrijk. Vandaar dat die waterobligaties heel erg populair zijn, waardoor we eigenlijk nog goedkoper onze financiering kunnen ophalen.”

Samenwerking met commerciële banken

Interviewer Jeroen Broekema vraagt zich uiteindelijk nog af hoe de grote bekende banken reageren op de NWB Bank. Zij investeren zelf immers ook in publieke doelen. “Mijn visie daarop is dat op alle grote vraagstukken, zoals het klimaatvraagstuk, gezamenlijk zullen moeten optrekken. De publieke en private sector, maar ook binnen de financiële sector. En we moeten zoeken naar onze kerncompetenties, in feite. Wat wij heel goed kunnen is ons altijd heel groot en goedkoop financieren, ook in moeilijke tijden, omdat we zo’n betrouwbaar profiel hebben. En de commerciële banken zijn veel meer op zoek naar dat kredietrisico en daar verdienen zij hun geld mee.”

"De publieke en private sector moeten samen optrekken op grote vraagstukken, zoals het klimaatvraagstuk."

“Soms valt dat heel goed te combineren. Een goed voorbeeld zijn de projectfinancieringen die wij doen. Sinds 2013 zijn we actief in de markt voor de financiering van publiek-private samenwerking. En dan gaat het om grote projecten zoals de Afsluitdijk en IJmuidersluis, maar ook wegen en de rechtbank Amsterdam bijvoorbeeld, dat zijn allemaal voorbeelden van projecten die publiek en privaat gefinancierd worden.