Het interbancair betalingsverkeer gaat op de schop: een update

Begin 2019 ging Pieter van Stempvoort van Enigma Consulting nader in op het interbancair betalingsverkeer van de toekomst. Daarbij ging het om twee belangrijke veranderingen in het betalingsverkeer tussen banken: de consolidatie van de Target2-, T2S- en TIPS-systemen van de Europese centrale banken in een nieuw Target-platform én de migratie van het berichtenverkeer voor internationale betalingen en rekeningrapportages via SWIFT van de MT naar de ISO20022 (MX) standaard. Eind 2020 is er op dit gebied het nodige gewijzigd, met name wat betreft de planning van het nieuwe Target platform en de aanpak van de MT-MX-migratie. Hoogste tijd voor een update.

Er zijn sinds de publicatie van het bewuste artikel over de toekomst van het interbancaire betalingsverkeer nogal wat dingen veranderd. In het afgelopen jaar hebben twee essentiële wijzigingen plaatsgevonden.

De eerste heeft betrekking op uitstel van de MT-MX-migratie. In maart 2020 kwam SWIFT met de mededeling dat de startdatum ervan wordt uitgesteld tot november 2022. De einddatum van de migratie blijft ongewijzigd staan op november 2025. Uiteindelijk blijkt de belangrijkste drijfveer hiervoor een strategische heroriëntatie van de dienstverlening voor internationaal betalingsverkeer en effectentransacties te zijn. Met als resultaat de introductie van een nieuw Transaction Management Platform voor het instant en frictieloos afhandelen van transacties door alle bij de transactieketen betrokken banken. De eerste versie van dit TMP gaat live per de nieuwe startdatum van de MT-MX-migratie.

De tweede heeft te maken met uitstel van het nieuwe Target-platform. Onder druk van de banken besloot de Europese Centrale Bank (ECB) in juli 2020 om de big bang implementatie van dit nieuwe platform ook tot november 2022 uit te stellen. De beweegredenen hiervoor zijn tweeledig. Ten eerste krijgen banken langer de tijd om zich op de implementatie voor te bereiden, zodat zij eventuele vertragingen als gevolg van de COVID-19 pandemie kunnen inlopen. Ten tweede vallen de startdatum van de MT-MX-migratie van SWIFT en de implementatiedatum van het Target-platform weer samen, waardoor ongewenste neveneffecten van twee parallelle standaarden in het Europese interbancaire betalingsverkeer worden voorkomen.

Over het Transaction Management Platform

Het Transaction Management Platform (TMP) vormt de nieuwe kern van de dienstverlening van SWIFT op het gebied van internationale betaal- en effectentransacties. Één van de belangrijkste veranderingen is de manier waarop partijen in de betaalketen over de gegevens van een betaaltransactie kunnen beschikken. In de huidige situatie geeft iedere bank een transactie middels een MT-bericht door aan de volgende bank. Hierbij is het denkbaar dat bij de overdracht essentiële gegevens gewijzigd of afgekapt worden, of zelfs verloren raken.

In de periode na november 2022 zou dit probleem nog veel groter worden, als de eerste bank in de keten de betaaltransactie middels een MX-bericht initieert, terwijl een volgende bank nog met MT-berichten werkt. De MT-standaard is immers ontoereikend om alle rijke, gestructureerde ISO20022-gegevens van de oorspronkelijke transactie te herbergen. 

Het TMP voorkomt dit probleem doordat het als centrale bewaarplaats in de betaalketen is gepositioneerd. De eerste bank in de keten levert de betaaltransactie aan het platform aan, bij voorkeur (maar tot november 2025 niet noodzakelijk) in ISO20022-formaat. De transactie wordt vervolgens in zijn geheel als niet-muteerbare kopie op het platform opgeslagen. Iedere volgende betrokken bank beschikt zo in principe over alle gegevens van de geïnitieerde betaaltransactie en vult deze waar nodig en toegestaan aan. De wijzigingen worden apart gelogd, zodat de oorspronkelijke gegevens te allen tijde behouden blijven.

SWIFT gaat verschillende kanalen aanbieden om met het platform te communiceren, inclusief FIN voor MT-berichten (voor betaaltransacties tot november 2025), InterAct (FINplus) voor MX-berichten en API’s gebaseerd op JSON en ISO20022. Het platform functioneert daarbij als mediator en vertaler tussen de verschillende formaten, zodat banken in hun eigen tempo naar MX en eventueel het API-kanaal kunnen migreren. Banken die nog niet naar MX zijn gemigreerd kunnen de kwaliteit en volledigheid van de gegevens voor andere partijen echter niet meer beïnvloeden.

Nieuwe mogelijkheden

Het TMP is veel meer dan een enabler van de migratie naar ISO20022 en een nieuw API-kanaal voor internationale betaaltransacties. Andere features die het platform, al dan niet op termijn, gaat bieden zijn bijvoorbeeld:

• Het orkestreren van transactieprocessen en monitoren en tracken van transacties 
• Het faciliteren van gemeenschappelijke diensten op het gebied van financial crime compliance, met name transactiescreening en fraudedetectie, als integraal onderdeel van de transactieketen
• Het ondersteunen van het casemanagement van exceptions & investigations casussen als integraal onderdeel van de transactieketen
• Het faciliteren van diensten die eindklanten helpen bij het initiëren van internationale betalingen, zoals: naam-nummer controle van de begunstigde en pre-validatie van de betaalopdracht.

In een later stadium komen hier allerlei diensten bij ten behoeve van de verwerking van effectentransacties, gericht op bijvoorbeeld het reduceren van vereveningsproblemen en frauderisico en het voorzien in geconsolideerde informatie over effectenposities en transacties óver betrokken partijen heen. De ambitie hierbij is om ook effecten en andere vermogensklassen te ondersteunen, waarvan de eigendom middels tokens is uitgegeven en vastgelegd, zogenaamde tokenized assets.

Investeringen die banken in gpi hebben gedaan zijn gewaarborgd voor de toekomst.

Veel van de bovengenoemde kenmerken borduren voort op het Global Payments Innovation (gpi) portfolio van SWIFT en de roadmap waaraan SWIFT zich hiervoor heeft gecommitteerd. De investeringen die banken in gpi hebben gedaan zijn derhalve naar de toekomst toe gewaarborgd.

Wat betekent het uitstel van het nieuwe Target platform?

Op het eerste gezicht zou je denken dat banken een jaar langer de tijd krijgen om zich voor te bereiden op de big bang implementatie. Echter, niet alle door de ECB vastgestelde mijlpalen zijn met een vol jaar uitgesteld. Banken moeten in 2021 met meerdere zaken rekening houden. 

Softwareontwikkeling

• De aanpassingen in software ten behoeve van het nieuwe platform (met name de Target2 RTGS-component) moeten per 30 juni zijn afgerond. In de praktijk betekent dit dat externe leveranciers hun software moeten hebben opgeleverd, dan wel dat aanpassingen aan intern ontwikkelde systemen moeten zijn afgerond.
• De interne testen van alle aanpassingen moeten per 31 augustus afgerond zijn. Banken kunnen conform de ECB-planning vanaf 1 maart met deze testen starten. In de praktijk is eerder starten uiteraard mogelijk en zeker in het geval van agile ontwikkelen goed denkbaar.

Connectiviteit

• De contractering van de Network Service Provider (SWIFT of SIA-Colt) moet uiterlijk per 30 juni zijn afgerond, zodat er voldoende tijd is om de nodige hardware en software te implementeren vóórdat de connectiviteitstesten beginnen.
• De periode 1 september tot en met 30 november is gereserveerd voor deze connectiviteitstesten, in dit stadium met de testomgeving van de interface van het nieuwe platform (Eurosystem Market Infrastructure Gateway, oftewel ESMIG).

Interbancair testen

• September en oktober zijn aangewezen als trainingsperiode van medewerkers in voorbereiding op de interbancaire testen met het nieuwe platform.
• Voor het interbancair testen zelf is een ruime periode ingecalculeerd, die loopt van 1 december 2021 tot en met 30 september 2022.

2022 wordt naast interbancair testen ingevuld met connectiviteitstesten met de productieomgeving van ESMIG, het waar nodig aanpassen van contracten en procedures, het voorbereiden en uitvoeren van migratieactiviteiten en uitvoeren van dress rehearsals. Maandag 21 november 2022 is het nieuwe platform dan voor het eerst open voor business.  

Hoe nu verder met…

Het SWIFT TMP

De introductie van het SWIFT TMP per november 2022 en de verdere ontwikkeling daarvan in de daaropvolgende jaren kan een behoorlijke impact hebben op de organisatie en IT van een bank. Het is raadzaam om hier nu al over na te denken en de roadmap van organisatie- en IT-projecten hier op aan te sluiten. Denk bijvoorbeeld aan:

• Nieuwe mogelijkheden voor dienstverlening aan (corporate) klanten in het verlengde van SWIFT gpi
• Mogelijkheden om financial crime compliance en exceptions & investigations processen te verbeteren en te rationaliseren
• Het tempo waarin de migratie naar ISO20022 wordt aangepakt, zowel intern als in de klantkanalen
• Welke strategie er wordt gehanteerd voor de interactie met het TMP, met name ten aanzien van het gebruik van API’s.

Het nieuwe target platform

Directe participanten van Target2 moeten uiteraard hun planning aanpassen aan de nieuwe mijlpalen van de ECB en de status dienovereenkomstig aan hun centrale bank rapporteren. Voor indirecte participanten is het zaak om kennis te nemen van de migratiestrategie van hun directe Target2-participant en daar de overgang op ISO20022 op af te stemmen. 

De migratie naar ISO20022

Tot november 2025 kan de berichtenuitwisseling tussen indirecte en directe Target2-participanten en tussen banken in het overige internationale betalingsverkeer nog via MT-berichten plaatsvinden. Bedenk echter dat dit vanwege de beperkingen van de MT-standaard ten koste gaat van de kwaliteit van de uitgewisselde gegevens. Zo wordt het vanaf november 2023 dringend aanbevolen om in de betaalberichten gestructureerde adresgegevens van de eindpartijen in de keten aan te leveren, iets dat in een MT-bericht niet goed mogelijk is.

Al met al is het advies van Enigma om, ook al is MT-berichtenverkeer in individuele gevallen nog toegestaan, niet te lang te wachten met de implementatie van ISO20022 in het internationale betalingsverkeer. Zo zijn zowel banken als hun klanten op tijd op alle veranderingen voorbereid. En, niet onbelangrijk, dragen zij optimaal bij aan de internationale betaalketen.