Bank en mensenrechten: 'Een gesprek kan het verschil maken'

Tijdens zijn vorige baan bij ngo Oxfam Novib hield Johan Verburg – nu adviseur Sustainability Policy and Dialogue bij Rabobank – zich al intensief bezig met mensenrechten in de financiële sector. “Ik zag toen dat banken de ambitie hadden om te veranderen. Maar ook dat er behoefte was aan meer kennis en expertise op mensenrechten.” In dit eerste artikel van de reeks ‘Bank en mensenrechten’ Johan Verburg van Rabobank aan het woord.

In zijn positie op ‘Sustainability Policy and Dialogue’ houdt Verburg zich binnen Rabobank bezig met beleid en rapportage op mensenrechten. Maar ook met de implementatie van concrete acties op mensenrechten. Verburg: “Zo kijken we bijvoorbeeld hoe we klanten en hun ketenpartners kunnen faciliteren door ook dit onderdeel van duurzaamheid in te bouwen in onze financiële producten.”

Er is nog genoeg werk te verzetten, is Verburgs conclusie: “Er is veel te doen als we écht een verschil willen maken op mensenrechten. Gelukkig voel ik dat er ruimte is voor mijn bijdrage op het thema mensenrechten en voor concrete actie. Rabobank wil zich niet verliezen in documenten en rapportages. Je wilt als bank echt je best doen. Met als uitgangspunt dat het niet resulteert in mooiere papieren, maar in betere omstandigheden voor mensen waar ook ter wereld.”

Engagement en vooruitgang

Hoe werkt een bank in de praktijk aan mensenrechten? Verburg geeft een voorbeeld: “Wij kiezen ervoor om in gesprek te gaan met klanten waar nog verbetering op mensenrechten is te behalen. Als bank heb je de mogelijkheid om diensten die je aan een klant levert niet te verlengen. Maar in dat geval gaat een klant vrolijk naar een bank die wel met ze in zee gaat, maar die minder scherp is op mensenrechten. Daarmee is het probleem dus niet opgelost. Rabobank probeert, door eisen te stellen en hierover in dialoog te blijven, deze klanten te sturen om betere keuzes te maken op het gebied van mensenrechten. We kiezen ervoor om klanten de mogelijkheid te geven om klant te blijven, mits ze verbeteringen doorvoeren. Deze vorm van ‘engagement’ en de vooruitgang hierop, deelt Rabobank vervolgens in het jaarverslag.”

Vertrouwenspartner

Het is een uitdaging voor banken om te rapporteren waar het goed of fout gaat in het kader van mensenrechten, vindt Verburg: “De bank is vertrouwenspartner van klanten. Je kunt niet zomaar alle details en namen delen. Rabobank is op zoek gegaan naar een manier om toch de maatschappelijke vraag naar transparantie te beantwoorden. We denken graag in oplossingen, daarom vind je in ieder jaarverslag een ‘Dialogues with clients’ tabel terug. In deze tabel deelt de bank geanonimiseerd informatie over tientallen verbetertrajecten met klanten op het gebied van mensenrechten.”

In gesprek

Een sector waar nog veel winst te behalen valt als het gaat om verbetering van mensenrechten, is de palmolie-sector. Verburg: “Met deze industrie zijn mijn collega’s en ik veel in gesprek. Hoewel ons aandeel erin met zo’n 20 tot 30 klanten relatief klein is. Mochten we met deze partijen onze banden verbreken, dan verliezen we daar dus financieel weinig op. Toch gaan wij liever het gesprek met hen aan, omdat je op die manier de sector kan hervormen. We zijn liever die vertrouweling die je de lastige, confronterende vragen stelt en jou (en onszelf!) aan het denken zet.”

Dit artikel is eerder verschenen in Bank|Wereld Online, het magazine van de Nederlandse Vereniging van Banken.