NVB presenteert eerste AML-standaarden voor risicogebaseerd witwasonderzoek
Het invullen van de poortwachtersfunctie is balanceren op een dun koord. Doen banken te weinig, dan dreigen er miljoenenboetes. Doen banken te veel, dan dreigen bonafide klanten de dupe te worden. Om banken te helpen met het vinden van de juiste balans en om het financiële systeem toegankelijk te houden, heeft de Nederlandse Vereniging van Banken een vijftal standaarden gepubliceerd die “heldere uitgangspunten bieden voor banken om hun rol als poortwachter proportioneel en met focus op de echte risico’s uit te voeren”.
De standaarden zijn het resultaat van een serie rondetafelgesprekken tussen banken en De Nederlandsche Bank over een meer risicogebaseerd klantonderzoek om witwassen te voorkomen. De standaarden moeten het enerzijds voor bonafide klanten eenvoudiger maken om een bankrekening te openen, anders om het criminelen moeilijk te blijven maken om het financiële systeem te misbruiken.
In een interview met het Anti Money Laundering Centre legt Helène Erftemeijer (Sector Coördinator AML/CFT van de Nederlandse Vereniging van Banken) de noodzaak achter de standaarden uit.
Volgens Erftemeijer kunnen bonafide klanten hinder ondervinden van het klantonderzoek, omdat banken veel informatie opvragen en indringende vragen stellen. Het openen van een rekening kan daardoor lang duren. En zelfs na het openen van de rekening houden de vragen niet altijd op.
“Wanneer het klantonderzoek niet kan worden afgerond, of wanneer risico’s op witwassen onvoldoende kunnen worden beperkt, dan mag de bank geen relatie met een klant aangaan of onderhouden. De bank moet dan de klant weigeren, de dienstverlening beperken of de relatie beëindigen.”
Erftemeijer stelt dat de NVB de laatste jaren verschillende malen heeft gewezen op deze ongewenste effecten voor goedwillende klanten. Ze wijst erop dat ook DNB in het rapport ‘Van balans naar herstel’ concludeerde dat er een meer risicogebaseerde aanpak nodig is – zowel in de uitvoering door banken als in het toezicht door DNB.
Toeristen en UBO’s
De eerste vijf NVB-standaarden moeten daar dus verandering in brengen. Een concreet voorbeeld uit de standaarden is dat bonafide klanten geen vragen meer hoeven te beantwoorden als zij transacties doen in landen die door de EU als hoog risico worden bestempeld. Als iemand op vakantie gaat naar een dergelijk land en de uitgaven blijven in lijn met wat je van een toerist mag verwachten, dan bestaat er volgens de nieuwe spelregels geen aanleiding voor een onderzoek of maatregelen.
Ook voor UBO’s (ultimate beneficial owner) wordt de situatie vergemakkelijkt. “Voor laag en neutraal risico-scenario’s kan de bank volgens de nieuwe Standaard de gegevens in het UBO-register gebruiken en is alleen een bevestiging van de klant nodig”, legt de NVB uit.
Zakelijke klanten hoeven deze informatie dan niet langer ook nog via bijvoorbeeld een UBO-verklaring aan de bank te leveren. Al met al moeten de NVB-Standaarden ertoe leiden dat banken hun klanten bij scenario’s met een laag of neutraal risico minder vaak hoeven lastig te vallen. Tegelijkertijd kunnen AML-medewerkers zich hierdoor beter focussen op de echte risico’s. “Dus; meer waar nodig, minder waar het kan”, aldus de NVB.
Non-profitorganisaties, sekswerkers en cryptobedrijven
De branchevereniging laat tevens weten de komende tijd nog eens 12 standaarden te publiceren, waarbij de aandacht onder meer uitgaat naar ondernemers uit hoog-risicosectoren barrières ondervinden bij het regelen van hun bankzaken door het intensieve klantenonderzoek van de bank.
De NVB wil samen met de betrokken bracheorganisaties (en op basis van de rondetafelgesprekken met DNB en het ministerie van Financiën) aan specifieke sector standaarden werken. Einddoel daarbij is om voor elke sector “samen te bepalen waar de echte risico’s zitten zodat het klantonderzoek door banken daar gericht op kan aansluiten”.
In eerste instantie gaat het om non-profit organisaties, sekswerkers en cryptobedrijven. Later worden ook coffeeshops, automotive-bedrijven, betaalinstellingen en de detailhandel aan dat lijstje toegevoegd.
Meer informatie over de NVB Standaarden is hier te vinden.
Meer AML-gerelateerd nieuws is te vinden op de AML-themapagina van banken.nl.
