De financieel adviseur als financieel therapeut

De financiële sector moet zich gaan richten op de financiële zelfredzaamheid van consumenten. Het is een fenomeen dat regelmatig besproken wordt. Meer bewustzijn maakt Nederlanders financieel zelfstandiger en daardoor kunnen ze een financieel gezond leven leiden. Het stelt de sector voor een uitdaging. Fieke van Telgen van detacheerder voor de financiële sector Welten gaat nader in op ‘de toekomstbestendige consument’.

De woekerpolisaffaire, discutabele provisies, onvoldoende inzichtelijke producten of de aflossingsvrije hypotheekregelingen. Het zijn volgens Welten stuk voor stuk voorbeelden waarin de financiële sector consumenten af en toe in het diepe heeft gegooid. Vaak met de juiste intenties, maar niet altijd met voldoende blik op de toekomst. Met alle gevolgen van dien. Zo nam de sector jarenlang het pensioen van consumenten onvoldoende in ogenschouw bij het adviseren over de hypotheek. Ter verdediging, de toenmalige wet- en regelgeving stelde daarover ook geen verplichtingen.

Inmiddels is de toekomst het heden en zien consumenten zich regelmatig geconfronteerd met de keuzes die in het verleden zijn gemaakt. De Wet op financieel toezicht (Wft) is niet voor niets tot stand gekomen, maar dat alleen is nog niet voldoende. Hoe kan het consumentenvertrouwen verder herstellen? En kunnen kwetsbare consumenten hun (financiële) leven terug op de rit te krijgen?

De financiële doe-het-zelver

Ondertussen is niet alleen de markt veranderd, maar ook de consumenten zelf. Consumenten geven hun financiële vraagstukken niet zomaar meer volledig uit handen, vertrouwend op professioneel advies. Ze hebben geleerd dat het af en toe best handig is een oogje in het zeil te houden. Sterker, door de huidige informatiemaatschappij hebben veel consumenten toegang tot financiële kennis die zij eerder niet hadden. En dus stijgt het aantal financiële doe-het-zelvers. Termen als ‘execution-only’, ‘selfservicing’ en online advies zijn inmiddels gemeengoed in de financiële dienstverlening.  

De financiële therapeut

Welke rol blijft er zodoende nog over voor de financieel adviseur? Hebben consumenten ze eigenlijk nog wel nodig? Wat Welten betreft wel. De detacheerder stelt dat mensen goed in staat zijn om keuzes te maken voor de korte termijn. Dat mooie woonhuis aan de rand van het centrum? Consumenten trekken er liever morgen in dan volgende week. En wie ‘Ja’ zegt voor het altaar is begrijpelijkerwijs niet bezig met de gevolgen van een eventuele scheiding.

Impactvolle veranderingen in de toekomst zijn vaak een ver-van-ons-bed show. En juist daar zit de kracht van financieel professionals. Financieel dienstverleners zijn in staat consumenten een spiegel voor te houden. Juist rond grote beslissingen kunnen zij een doorslaggevende rol spelen. Bovendien hebben ze ervaring met de grilligheid van de economie. Financieel adviseurs hebben het zien gebeuren, trokken het boetekleed aan en zijn weer opgestaan. 

Van repareren naar initiëren

Dus wat gaan adviseurs hier nu concreet mee doen? De AFM helpt een handje door richtlijnen op te stellen en soms een duw in de goede richting te geven. Die reactieve houding brengt wel het risico met zich mee dat financieel adviseurs denken goed bezig te zijn, totdat ineens weer een dossier uit de lucht komt vallen. Denk bijvoorbeeld aan het dossier van de aflossingsvrije hypotheken. Als een schelle wekker die een mooie toekomstdroom ruw verstoort dwingt deze kwestie de sector plotseling om actie te ondernemen. Het gevolg? Het moeten repareren van wat eerder fout is gegaan, in plaats van te leren van het verleden. En zoals iedereen weet, voorkomen is beter dan genezen.

Inmiddels is de tijd aangebroken om het anders te doen. Met de financiële doe-het-zelvers als voorbeeld moet de sector zelf het heft in handen nemen. Daarbij stevig gebruikmakend van de informatiemaatschappij die ze heeft gecreëerd. Zorg dat ingrijpende beslissingen vooraf en op het moment zelf goed geregeld zijn, in plaats van achteraf tot de conclusie te komen dat het beter had gekund.

De toekomstbestendige consument

Om onze consumenten financieel redzaam te maken, zijn financieel adviseurs van Welten vanaf de start betrokken. Ze leren consumenten niet alleen hoe ze hun situatie nu op kunnen lossen, maar ook hoe ze in de toekomst financiële uitdagingen kunnen beperken. Op grond van de kennis van vandaag kunnen ze de juiste keuzes maken voor de toekomst. Mét daarbinnen ruimte voor verandering. Consumenten worden financieel bewust door het krijgen van inzicht in hun kunnen én in hun valkuilen. De tools om het zelfstandig te regelen zijn er, financieel adviseurs kijken zelf met een schuin oog mee. Is iets onduidelijk of dreigen er onverantwoorde risico’s? Dan zijn ze binnen handbereik waar nodig. In plaats van consumenten in het diepe gooien, worden ze financieel weerbaar en wendbaar gemaakt. Immers, de economie verandert voortdurend, net als de persoonlijke situaties van mensen.