Chris Baelemans (Welten) en Jeroen Oversteegen (Nationale Hypotheekbond) over kwestie 'Aflossingsvrij'
Financieel opleider en detacheerder Welten is actief betrokken bij het dossier ‘Aflossingsvrije hypotheken’. Samen met de Nationale Hypotheekbond werkt Welten aan oplossingen die consumenten en bedrijven in staat stellen om de juiste financiële keuzes te maken op impactvolle momenten in het leven van mensen. Vorig jaar organiseerde Welten een innovatielab over het thema, waar onder meer financieel dienstverleners, tussenpersonen en de AFM bij aanwezig waren. Banken.nl sprak met Chris Baelemans van Welten en Jeroen Oversteegen van Nationale Hypotheekbond over hun verbondenheid met de kwestie ‘Aflossingsvrij’.
Wanneer zijn Welten en de Nationale Hypotheekbond betrokken geraakt bij het dossier ‘Aflossingsvrije hypotheken’ en waarom heeft het jullie aandacht?
In het voorjaar van 2017 hebben de AFM en De Nederlandsche Bank hypotheekverstrekkers voor het eerst opgeroepen aandacht te besteden aan de grote groep potentieel kwetsbare huiseigenaren met een aflossingsvrije hypotheek. Naar aanleiding hiervan heeft Welten in juli 2017 een ‘position paper’ geschreven, waarin een probleemanalyse is gemaakt en oplossingsrichtingen zijn omschreven. Hierin heeft Welten onder meer de geldverstrekkers aanbevolen de risico’s binnen de portefeuille te categoriseren. De position paper is met vrijwel alle marktpartijen en uiteraard de toezichthouders gedeeld en uitgebreid besproken.
Voor Nationale Hypotheekbond geldt dat zij al in 2017 projecten heeft gedaan met enkele geldverstrekkers, gebruikmakend van de software om klanten met (gedeeltelijk) aflossingsvrije hypotheken te informeren. Beide partijen zijn dus al vanaf het voorjaar van 2017 intensief betrokken bij dit dossier. Dit is dan ook de reden dat Welten en Nationale Hypotheekbond hebben besloten een samenwerking met elkaar aan te gaan.
Hoe groot en hoe urgent is het probleem in jullie ogen?
Dat is op dit moment eigenlijk niet te zeggen. Het aantal aflossingsvrije hypotheken in Nederland bedraagt ongeveer 1,1 miljoen met een totale waarde van ruim €360 miljard. Hoewel het dus gaat om enorme aantallen en bedragen, is de grootte van het probleem vooral afhankelijk van de vraag in hoeveel van de individuele gevallen er (op termijn) een betalingsprobleem zal of kan ontstaan. Om dit te bepalen is het dus van groot belang om inzicht te krijgen in de persoonlijke (financiële) situatie van consumenten. Hiervoor is het in de eerste plaats noodzakelijk om het onderwerp onder de aandacht te brengen bij consumenten. Het gaat om het creëren van bewustwording. Hiervoor is de tool van De Nationale Hypotheekbond onder meer ontwikkeld.
Het ‘probleem’ beperkt zich overigens niet alleen tot aflossingsvrije hypotheken. Er zal gekeken moeten worden naar de risico’s en de betaalbaarheid van de gehele hypotheek gedurende de looptijd, zowel nu als in de toekomst. Dat inzicht is bij veel klanten niet aanwezig. Het probleem is vooralsnog beperkt vanwege de lage rente maar bij een hogere rentestand komt de betaalbaarheid van de hypotheek bij veel woningeigenaren wel in het geding.
Vorig jaar heeft Welten een innovatielab georganiseerd over het thema. Hierbij waren onder meer financieel dienstverleners, tussenpersonen en de AFM aanwezig. Wat kwam daaruit naar voren?
Het was een inspirerende middag, waarin de verschillende visies van marktpartijen open en transparant met elkaar werden gedeeld. Opvallend was dat de risicoperceptie bij diverse geldverstrekkers sterk verschilde. Er waren geldverstrekkers die reeds actief met het dossier aan de slag waren gegaan en al een grote groep klanten had benaderd. Aan de andere kant waren er ook geldverstrekkers die de urgentie van het probleem minder inzagen. Daarnaast bleek dat het banken vaak ontbreekt aan doorlopend inzicht in de betaalbaarheid van de hypotheek van klanten. Er bestaat niet of nauwelijks inzicht in het huidig benodigde inkomen of het benodigde inkomen na pensionering.
Er bestaat niet of nauwelijks inzicht in het huidig benodigde inkomen of het benodigde inkomen na pensionering.
Wat ook naar voren kwam was dat de meeste geldverstrekkers de problematiek van aflossingsvrije hypotheken ervaren als een omvangrijk dossier wat de nodige tijd en energie zal gaan kosten. Zij stoeien vrijwel allemaal met de vraag hoe de benodigde capaciteit kan worden gegenereerd en op welke wijze de problematiek het beste kan worden aangevlogen en het project kan worden ingericht.
Mensen ergens bewust van maken is één. Mensen activeren is twee. Nederlandse banken zijn een campagne gestart over de risico’s van aflossingsvrije hypotheken. In hoeverre is deze bewustwordingscampagne zinvol in jullie ogen? Hoe ondersteunen jullie banken bij deze uitdaging?
De campagne ‘Aflossingsblij’ draagt zeker bij om het onderwerp op het netvlies te krijgen bij klanten. Maar aflossen (en daar automatisch blij van worden) is lang niet altijd de beste optie voor de klant. Daarvoor is inzicht nodig in de financiële situatie van de klant. Dat maakt de campagne in onze ogen te beperkt. Er worden in de campagne en op de website maar een paar handelingsperspectieven geboden.
Hoe verhoudt de opstelling van Welten in het ‘aflossingsvrij-vraagstuk’ zich tot andere detacheerders in de financiële sector?
Welten heeft al in een vroeg stadium een opinie geschreven en afstemming met de AFM gezocht. De aanbevelingen van Welten uit juli 2017 zijn door de verschillende stakeholders meegenomen en veelal overgenomen. Daarnaast heeft Welten een gerichte aanpak voor geldverstrekkers uitgewerkt waarbij op effciente wijze invulling kan worden gegeven aan de oproep van de toezichthouders. Deze aanpak bevat onder meer de volgende elementen: risico-identificatie, pro-actieve klantbenadering, risicodifferentiatie, informatievoorziening en bewustwording. Daarnaast hebben wij ons in de markt georiënteerd op digitale ondersteuning voor inzicht en berekeningen. Hieruit is de samenwerking met Nationale Hypotheekbond voortgevloeid omdat hun tooling bij uitstek inzicht biedt in de risico’s en betaalbaarheid van de hypotheek op diverse momenten in de toekomst, zoals einde rentevaste periode, einde hypotheekrenteaftrek, pensionering en einde looptijd.
Het is de missie van Welten een wezenlijke bijdrage te leveren aan het verbeteren van de kwaliteit van de financiële dienstverlening. Het uiteindelijke doel hierbij is consumenten in staat te stellen de juiste (financiële) beslissingen te nemen op impactvolle momenten in hun leven. Met het thema ‘Aflossingsvrije Hypotheken’ kan Welten optimaal invulling geven aan deze missie door het ondersteunen van geldverstrekkers door middel van business process outsourcing, interim capaciteitsoplossingen, opleiding, coaching of een combinatie van diensten. Het volledig ontzorgen van de hypotheekverstrekker is hierbij het ultieme doel. Hierbij is het noodzakelijk dat wij over instrumenten beschikken om inzicht te kunnen geven aan woningeigenaren. Daar helpen de digitale tools van Nationale Hypotheekbond bij, waaronder ook een tool voor modelmatige woningwaardebepaling. Voor geldverstrekkers en consumenten heeft Nationale Hypotheekbond de website hypotheekcijfer.nl ontwikkeld.
Het zou in de ogen van Welten en Nationale Hypotheekbond geweldig zijn als dit dossier de opmaat is naar een andere kijk op nazorg.
Het zou in de ogen van Welten en Nationale Hypotheekbond geweldig zijn als dit dossier de opmaat is naar een andere kijk op nazorg. Wat ons betreft pro-actiever dan tot nu toe het geval is en gericht op het echt bieden van inzicht in de persoonlijke financiële situatie van de consument.
Hoe is de verbinding gelegd tussen Welten en Nationale Hypotheekbond?
Welten en Nationale Hypotheekbond hebben reeds een jarenlange relatie onder andere op het gebied van hersteladvies voor beleggingsverzekeringen. In die samenwerking hebben wij gezien dat de bundeling van krachten van een kennis- en capaciteitspartner en een IT- partner zeer krachtig en effectief is.
Waar versterken Welten en Nationale Hypotheekbond elkaar en of waar sluiten jullie op elkaar aan?
Beide partijen hebben een focus op financiële dienstverlening en hypotheken in het bijzonder. Het verbinden van de factor ‘mens’ en de factor ‘ technologie’ tussen beide partners maakt onze samenwerking zeer krachtig en effectief. Daarbij kunnen wij gezamenlijk zowel maatwerkoplossingen bieden alsook gestandaardiseerde oplossingen.
