'Een deal is pas definitief als er rekening is gehouden met mensenrechten'
Ontwikkelingsbank FMO is geen alledaagse bank. De bank heeft veelal kleine tot middelgrote partijen in ontwikkelingslanden als klant. Bijzonder is ook dat FMO ‘environmental and social officers’ heeft. Die met hun mensenrechten-advies een impactvolle rol hebben in de besluitvorming binnen FMO. E&S officers Patricia Nicolau en Tatjana Gerling over de noodzaak van scherpe en actuele adviezen. Immers: de huidige risico’s in ontwikkelingslanden kunnen er over vijf jaar totaal anders uitzien.
“Onze klanten zijn veelal kleine tot middelgrote partijen in ontwikkelingslanden. Dit bepaalt de aard van het contact met onze klanten. En de persoonlijke manier waarop wij met hen werken aan mensenrechten”, vertelt Gerling. In hun rol als E&S officers hebben Nicolau en Gerling invloed op besluitvorming, vertelt Nicolau: “Bij FMO werken ongeveer 40 E&S officers. We zorgen binnen verschillende bedrijfsonderdelen voor een focus op mensenrechten bij beslissingen. Een besluit of deal is pas definitief als E&S officers zien dat er rekening is gehouden met risico’s op mensenrechtenschending en op welke wijze deze risico’s gemitigeerd worden.”
Toolkit voor passend klantadvies
Nicolau: “We bouwen met onze klanten een vertrouwensband op. Daardoor krijgen wij als ontwikkelingsbank de kans hen te adviseren en te helpen op bepaalde thema’s. Mensenrechten is een van die thema’s. Maar hoe zorg je dat je klanten van gedegen en actueel advies voorziet? Daartoe ontwikkelden wij de ‘human rights toolkit’. Een hulpmiddel waarmee collega’s onze klanten kunnen adviseren op gebied van mogelijke mensenrechtenrisico’s en maatregelen die ervoor zorgen dat mensenrechten worden gerespecteerd en, waar mogelijk, verbeterd. De toolkit bestaat uit een stappenplan dat advies biedt bij iedere fase van het investeringsproces, aan de hand van vragen en verwijzingen naar betrouwbare data en naslagwerken per land en sector.”
Gerling was een van de collega’s die met de toolkit aan de slag ging: “De toolkit biedt een stappenplan voor het uitvoeren van een passende analyse van de lokale risico’s waar een ondernemer mee te maken krijgt. Het helpt om - naast de klant - ook te kijken naar het maatschappelijke speelveld. Zo kan ik een goed advies geven over de mensenrechten risico’s binnen een bepaald land of gebied.” Een passend advies is van belang vult Nicolau aan: “Een zonnepark starten in Oekraïne brengt bijvoorbeeld heel andere risico’s met zich mee dan zoiets starten in Ghana. Het is belangrijk dat een ondernemer zich daarvan bewust is.”
Van minimale eisen naar een bewuste bijdrage
Wat Gerling en Nicolau drijft, is bijdragen aan een mentaliteitsverandering, aldus Nicolau: “We helpen onze klanten met nadenken over mensenrechten en het inschatten van eventuele risico’s. Sommige klanten hebben voordat ze met ons samenwerkten, nog weinig specifieke kennis van mensenrechten. Bijdragen aan mensenrechten gaat dan doorgaans niet verder dan het naleven van de minimale eisen van lokale wet- en regelgeving. Een mooi begin, maar daar valt winst te behalen.” Gerling: “Klanten vertrouwen erop dat wij hen verder helpen. Door inzicht te bieden in de risico’s en kansen, merk je dat ze binnen een aantal jaar niet langer rekening houden met alleen minimale eisen. Klanten beginnen mensenrechten te benaderen op basis van wat ze bij kunnen dragen aan de lokale gemeenschap. Door dit te doen verlagen we tegelijkertijd het risicoprofiel van onze investering. Het mes snijdt dus aan twee kanten.”
Scherp en actueel advies
Wat zijn de uitdagingen volgens Nicolau en Gerling? Gerling: “Het hoge tempo waarin de wereld verandert, biedt uitdagingen. Risico’s die nu spelen in ontwikkelingslanden, kunnen er over vijf jaar totaal anders uitzien. Daarom is het belangrijk dat onze adviezen scherp en actueel blijven.” Daarnaast heb je als ontwikkelingsbank alleen indirecte invloed, aldus Nicolau: “We staan uiteindelijk altijd een stap verwijderd van de echte ‘actie’. We kunnen alleen via onze klant bijdragen aan de waarborging van mensenrechten. Daarom gaan we regelmatig bij hen op bezoek en is een nauwe samenwerking waardevol. Op deze manier helpen wij hen, met behulp van onze kennis, om het verschil te maken.”
Dit artikel is eerder verschenen in Bank|Wereld Online, het magazine van de Nederlandse Vereniging van Banken.
