Robert Swaak: ‘Als bank heb je een verantwoordelijkheid in de discussie over duurzaamheid’

Veelzijdigheid en brede interesses zijn sleutelbegrippen in de karakterisering van Robert Swaak, CEO van ABN AMRO. Voor de Leaders in Finance-podcast ging gastheer Jeroen Broekema in gesprek met de topbestuurder, die door ex-collega’s ook wel wordt getypeerd als ‘mensenmens’.

Robert Swaak (61) groeide internationaal op en studeerde Bedrijfseconomie aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam, waar hij ook afstudeerde als Register Accountant. In 1988 begon hij zijn professionele carrière bij PwC, waar hij diverse functies heeft bekleed. In 1998 werd hij partner, in 2006 trad hij toe tot de raad van bestuur en vanaf 2008 was hij bestuursvoorzitter. In april 2020 stapte hij over naar ABN AMRO.

Een van de redenen waarom Swaak graag als CEO voor ABN AMRO aan de slag wilde gaan is de maatschappelijke rol die de bank vervult. “Een financiële instelling staat middenin de samenleving en die samenleving mag dan ook een mening hebben over wat de bank doet”, vertelt hij. “Het is onze uitdaging om te begrijpen wat de samenleving wil of zegt. Het zijn allemaal elementen die het functioneren binnen een bank zo ongelooflijk interessant maken.”

Amerikaanse Europeaan (of Europese Amerikaan)

Swaaks open mind heeft mogelijk te maken met zijn internationale opvoeding en ervaringen. Zijn middelbare schooltijd bracht hij door in Californië omdat zijn ouders daarheen “verkasten”. “Als 12- of 13-jarige is dat toch wel een boodschap”, meent hij. “Vijf jaar in de Verenigde Staten doorbrengen is heel vormend, zeker op die leeftijd. Ik heb mijn middelbare school afgemaakt en ik heb me daar gevormd in muziek en sport.”

“Ik ben daar gaan basketballen en dat heeft geleid tot allerlei mogelijkheden om naar colleges te gaan”, legt hij uit. Toch besloot hij zijn studie in Nederland te vervolgen, omdat hij Europa weer wilde leren kennen. Wel reisde hij nog ieder jaar naar Californië. Hij leek zich soms in een soort van spagaat te bevinden: “Ik heb me lange tijd gevoeld alsof ik in Amerika Europeanen moest uitleggen en in Europa Amerikanen moest uitleggen.”

Volgens Swaak is hij die “internationale inslag” nooit kwijtgeraakt en leidt die ook tot een “hele fijne blik” op de wereld. “Je leven eindigt niet bij de landsgrenzen – je leven wordt gevormd door verschillende invloeden en door open te staan voor andere culturen. Het accepteren – er niet tegen vechten maar ervan leren – en dan door.”

Een leven vol muziek

De veelzijdigheid van Swaak blijkt ook uit zijn grote liefde voor muziek en hij heeft – net als bij de sport – op het punt gestaan er professioneel mee verder te gaan: bijna koos hij ervoor naar het conservatorium te gaan. “Maar mijn interesses waren zo breed en er waren zoveel zaken in het leven die ik toen wilde ontdekken dat ik dat commitment gewoon niet aan kon gaan, hoe graag ik ook wilde.”

Ondanks dat hij er niet zijn werk van heeft gemaakt, is muziek nog steeds een van zijn grote passies. Het heeft in zijn leven continu een bepalende rol gespeeld, zoals bijvoorbeeld de composities van Bach. “De Matthäus-Passion is een stuk waar je elke fase van je leven alles in kwijt kunt.” Zijn liefde voor muziek houdt echter niet op bij klassiek. “Muziek geeft zo’n brede inkijk in levensvorming dat het voor mij logisch is dat in verschillende fases van het leven verschillende soorten muziek passen.”

De belangrijke keuzes herkennen

Elke levensfase kent ook haar eigen bepalende keuzes. Swaak deelt een interessant advies dat hij hier ooit over kreeg: “Er zijn maar drie of vier hele belangrijke keuzes die je in je leven maakt en de kunst is om te weten wanneer die momenten zijn.” Een mooie oneliner, die Swaak in de podcast nog helder toelicht.

Een van die bepalende momenten kwam voor Swaak bijvoorbeeld toen hij partner werd bij PwC. “Dan heb je weer een hele andere uitdaging. Dan ontwikkel je je als professional, maar je gaat steeds meer een bestuurlijke verantwoordelijkheid krijgen omdat je iets vindt van je eigen organisatie. Als dan een aantal senior partners je uitnodigen voor een gesprek, dan gaat er natuurlijk een afweging beginnen.”

De mens en de technologie

Voordat Swaak partner werd keerde hij met zijn gezin nog een keer terug naar de Verenigde Staten: “Weer naar San Francisco en naar Silicon Valley.” Daar zag hij een snel veranderende wereld om zich heen. “Het was ongelooflijk boeiend om in een wereld te stappen die zich op dat moment aan het vormen was: die technologie.”

“Die intermenselijke relatie in je dagelijkse werkzaamheden is voor mij buitengewoon belangrijk.”

Daarmee stipt hij meteen nóg een grote interesse aan. “Ik ben jarenlang bezig geweest met technologie. Ik heb veel in Silicon Valley rondgelopen en veel met startups gedaan.”

Nu hij aan het hoofd van een gevestigde bank staat en de fintechs als paddenstoelen uit de grond schieten, zou Swaak technologie ook als een bedreiging kunnen ervaren. Hij zegt het “hele fintech-gebeuren” echter te omarmen. “Dat vind ik fantastisch. Impulsen geven aan een lange tijd traditionele industrie, dus fintech houden we volop in de gaten.”

Te midden van al die technologie blijft Swaak volgens verscheidene ex-collega’s echter toch vooral een ‘mensenmens’, en daarmee kan hij prima leven. “Ze hebben in principe gelijk”, klinkt het bevestigend. “Die intermenselijke relatie in je dagelijkse werkzaamheden is voor mij buitengewoon belangrijk. Het zal mij nooit verlaten – het is iets waar ik eigenlijk elke dag mee bezig ben.”

Veel meer dan klimaat

Dat ook duurzaamheid een belangrijke rol speelt in Swaaks dagelijkse werkzaamheden blijkt wel uit zijn duidelijke antwoord op de teaser die Broekema hem voorhoudt: ‘Wat je ook doet als bank, op dossiers als klimaat, diversiteit of witwassen zal je het in de ogen van de brede samenleving toch nooit goed doen’.

“Oneens, hartgrondig oneens!”, is het stellige antwoord van Swaak. Hij licht toe: “Het is grappig dat je klimaat en duurzaamheid noemt: voor mij is duurzaamheid veel meer dan klimaat. Het zijn ongelooflijk belangrijke cornerstones van die discussie.”

“Als bank heb je daar een verantwoordelijkheid in en dat is ook een van de redenen voor mij om naar ABN AMRO te komen”, gaat hij verder. “ABN AMRO heeft dat heel mooi neergezet in hun purpose, maar tegelijkertijd ook vertaald naar wat wij elke dag doen. Als ik zie welke rol wij op dit moment spelen als het gaat om wat banken in de duurzaamheidsagenda doen, dan is dat gewoon een integraal onderdeel van wie wij zijn.”