Vijf jaar Fintech Barometer: Voortrazende digitalisering, hoge verwachtingen en tegenvallende innovaties

Onlangs publiceerde Visma Onguard zijn vijfde ‘Fintech Barometer’. In het kader van deze jubileumeditie ging Jeroen Broekema in een extra aflevering van de Leaders in Finance-podcast in gesprek met managing director Adriaan Kom over de huidige stand van zaken in de fintechwereld.

Adriaan Kom (41) is sinds juni managing director van een bedrijf dat zichzelf omschrijft als “fintechbedrijf dat zich toelegt op het order-to-cash-proces”. Of anders gezegd, in de woorden van Kom: “We bieden een credit management-platform aan, dus wij helpen organisaties om sneller betaald te krijgen, om hun werkkapitaal daarmee te boosten en om bijvoorbeeld het bedrag dat uitstaat te verminderen.”

Het bedrijf heeft daarbij de ambitie om flink op te schalen en wil als softwarebedrijf de “grootste cloudspeler in Europa” worden, omdat dit soort bedrijven volgens Kom “gedijen bij schaalgrootte”. “Het speelveld wordt steeds complexer, de security-eisen nemen toe en de kosten navenant ook”, legt hij uit. “Dus daar heb je wel slagkracht voor nodig.”

Om groei te bewerkstelligen richt het bedrijf zich vooral op de lange termijn. Kom schetst in deze context een aardige metafoor als marathonloper – hij is zelf fervent beoefenaar – voor wie de lange adem cruciaal is. “Het betekent ook dat je niet opgeeft als het lastig wordt en dat je weet dat je soms werk moet verzetten om uiteindelijk een goede tijd neer te zetten.”

De belofte (niet) waargemaakt

Tegelijkertijd lijken de ontwikkelingen in de fintechsector soms juist razendsnel te gaan. De talloze buzzwords volgen elkaar snel op – van AI tot blockhain en van open banking tot instant payments. Stuk voor stuk veelbelovende technologieën, maar beschikken ze over die zo belangrijke lange adem?

Dit is een van de vragen die aan bod komen in de jubileumeditie van de Fintech Barometer. In de barometer peilt Visma Onguard jaarlijks hoe financieel professionals aankijken tegen actuele trends en ontwikkelingen in de branche. De vijfde editie laat zien dat corona veel processen heeft versneld, maar ook dat sommige innovaties nog niet aan de verwachtingen hebben voldaan, zoals blockchain.

“In 2018 dacht een groot deel van de partijen: ‘dit is echt de heilige graal, dit gaat de wereld transparanter maken’”, zegt Kom over de technologie. Vier jaar later is het beeld heel anders: “In 2022 staat het niet eens meer in de top vijf.”

“Je ziet heus wel initiatieven zoals NFT's, tokenization en ook in de logistiek ziet je smart contracts opkomen”, nuanceert hij. “Maar een volle adoptie van blockchain blijft vooralsnog achterwege.”

Een gebrek aan capaciteit en voldoende gekwalificeerde mensen zijn volgens Kom twee belangrijke oorzaken voor de verminderde interesse in blockchain. Bovendien zijn er andere grote uitdagingen waar mensen voor worden gezocht. “Daarvan is data er één. Dus hoe ontsluit je je data uit organisaties? Ook daar zijn weer juist bepaalde vaardigheden en expertise voor nodig.”

Twee jaar geleden begon voor Onguard een nieuwe fase, toen het werd overgenomen door Visma. Ook daarmee werd een verandering ingezet die volgens Kom kan worden gezien als marathon. “We zijn bezig met de transformatie om onze oplossingen bij elkaar te brengen om echt een SaaS-bedrijf te worden. En die transformatie is ook echt een kwestie van lange adem.”

Van enen en nullen naar bruikbare informatie

Een ander begrip dat iedereen in de financiële sector (en de rest van het bedrijfsleven) om de oren vliegt is datagedreven werken. Maar wat betekent het nou concreet, vraag Broekema. Volgens Kom komt het brede begrip uiteindelijk neer op de interpretatie van informatie. “Het is heel veel enen en nullen vertalen in bruikbare informatie om je doelstellingen te halen”, vat Kom het samen.

Hij geeft als voorbeeld het vertalen van data met betrekking tot debiteurenbeheer. “Daar is gedragsdata belangrijk. Dus wat zijn effectieve modellen die voor jou werken? Hoe zorg je ervoor dat klanten sneller betalen? Hoe meet je klanttevredenheid? Waar zitten je grootste risico’s?”

De antwoorden op al deze vragen bieden volgens Kom informatiepunten die kunnen worden toegepast om in de toekomst “slimmere en betere oplossingen” te krijgen.

AI of IA?

Een ander begrip dat te pas – maar zeker ook te onpas – gebruikt wordt is AI, oftewel artificial intelligence. Want hoewel iedereen het gebruikt, blijkt het knap lastig op te definiëren wat het nou precies is.

Kom geeft een andere, volgens hem betere benaming voor het proces dat vaak wordt aangeduid met AI: “Ik geloof meer in Intelligente Automatisering”, zegt hij nuchter. “Die woorden worden vaak door elkaar gebruikt en iedereen heeft het over big data en AI. In de praktijk zie je vaak gewoon slimme geautomatiseerde oplossingen.”

Hij bevestigd dat dergelijke terminologie nogal eens verkeerd gebruikt wordt. “Echte AI, bijna zelfdenkende beslissingen die genomen worden?”, vraagt hij bedenkelijk. “Nee – vaak is het gewoon een matrixje dat slim wordt ingevuld. Maar AI klinkt natuurlijk wel hip en sexy”, geeft hij toe.

Data en privacy gaan hand in hand

Wat minder hip klinkt, maar wel steeds belangrijker wordt bij het implementeren van nieuwe technologie, is de link met privacy. “Data en privacy gaan hand in hand als het goed is”, zegt Kom, die tegelijkertijd een toenemende bewustwording signaleert bij organisaties en bedrijven om verantwoordelijk om te gaan met gevoelige informatie.

Daarin speelt ook Visma Onguard een belangrijke rol, vertelt hij. “Als leverancier helpen wij bedrijven om op een veilige manier met dataverwerking om te gaan, zodat ook mensen buiten de organisatie niet bij die data kunnen.” Hij stelt vast dat het thema snel aan relevantie wint. “Het is inmiddels echt een boardroomthema waar veel bedrijven mee bezig zijn.”

“Data en privacy gaan hand in hand."

Hij onderstreept daarbij het belang van samenwerking tussen verschillende organisaties wat betreft het delen van data, maar constateert in zijn rol als medeoprichter van de ACFCS (Association of Certified Financial Crime Specialists) dat de bescherming van privacy nog een rem op bepaalde toepassingen kan zijn.

Hij ziet echter wel nieuwe openingen ontstaan. “Er zijn initiatieven van grootbanken, belastingdiensten en toezichthouders om met elkaar op te trekken om daar meer transparantie in te brengen.”

De opkomst van de robots

Al met al ziet Kom dat digitalisering op alle fronten doorgaat, al vindt hij dat de verwachtingen voor sommige thema’s als blockchain en AI “te hooggespannen” zijn. Hij denkt dat de kortetermijneffecten vaak worden overschat en de lange termijn juist onderschat. “Maar ik denk dat iedereen zal beamen dat de wereld meer digitaliseert en er meer robotisering gaat komen.”

Hij geeft daarmee ter afsluiting een inkijkje in zijn ideeën over de ontwikkelingen voor de komende vijf jaar. “Digitalisering wordt nog meer omarmd”, benadrukt hij nog eens. “Ook om goed met die arbeidskrapte om te gaan. Er gaat meer robotisering komen, mensen moeten bijvoorbeeld meer real time data gaan verzamelen. Daarnaast geloof ik dat er nieuwe vormen van betaling ontstaan.”

“Dat zijn de grote bewegende delen waarvan ik zeg: ‘dát gaat impact hebben’”, schetst hij verder. “Gaat dat dan via blockchain of niet? Dat weet ik niet.” De grote lijn van het rapport is in ieder geval wel duidelijk: “Digitalisering? Ja”, aldus Kom.

Luister hier de volledige aflevering met Adriaan Kom.