Grootbanken betrokken bij belastingontwijking via Nederland
Enkele grote Nederlandse banken zijn betrokken bij belastingontwijking door bedrijven, stelt de Eerlijke Bankwijzer op basis van onderzoek. ABN AMRO en ING zijn hierbij de opvallendste spelers. Beide banken zouden relaties onderhouden met bedrijven die actief belasting ontwijken via Nederland.
Volgens de Eerlijke Bankwijzer blijkt uit de periode van 2019 tot eind 2023 dat ABN AMRO bij zeven van deze bedrijven direct betrokken was bij de belastingontwijkingsstructuur, terwijl ING bij vier bedrijven op dezelfde wijze betrokken zou zijn.
ABN AMRO staat bovenaan de lijst met 42 financiële relaties met belastingontwijkende bedrijven, waaronder de telecomgigant Airtel, dat door het misbruik van belastingverdragen miljarden aan publieke inkomsten onttrekt aan Afrikaanse landen.
Ook ING heeft volgens het onderzoek 27 banden met belastingontwijkende bedrijven, zoals zou blijken uit hun connecties met Bharti Airtel Africa, een dochteronderneming van Airtel die via Nederland belastingvrij winsten doorsluist.
Beter uit de test
Rabobank en Van Lanschot Kempen komen minder zwaar uit het onderzoek naar voren, met respectievelijk drie en vijf connecties met belastingontwijkende bedrijven.
Bunq, NIBC, Triodos en de Volksbank daarentegen worden door de Eerlijke Bankwijzer geprezen voor hun transparantie en afwezigheid van financiële banden met bedrijven die belasting ontwijken.
Nederland belastingparadijs
De rol van Nederland als belastingparadijs wordt in het rapport stevig bekritiseerd. Tax Justice Network schat dat jaarlijks 46 miljard euro aan wereldwijde belasting door multinationals wordt ontweken via Nederland. De schade die dit veroorzaakt, vooral in landen die deze middelen hard nodig hebben, zoals in Afrika, is immens.
De casus van Airtel illustreert hoe winsten via Nederlandse brievenbusmaatschappijen belastingvrij worden verplaatst, wat het Afrikaanse land Oeganda tientallen miljoenen aan belastinginkomsten kost.
De Eerlijke Bankwijzer roept banken op om hun belastingbeleid te herzien en zakelijke klanten strenger te screenen op hun fiscale gedrag. Ook pleit de organisatie voor meer transparantie en het bevorderen van verantwoord belastinggedrag via country-by-country rapportages. Daarnaast wordt De Nederlandsche Bank opgeroepen om de leidraad uit 2019 te evalueren en scherpere maatregelen te nemen om belastingontwijking te beperken.
Reacties van de banken
ABN AMRO en ING zeggen zich niet te herkennen in de conclusies van het rapport. ABN AMRO benadrukt dat zij waarde hechten aan een verantwoord belastingbeleid en wijst op hun initiatief binnen de Dutch Tax Governance Code. Toch erkent de bank dat zij klanten niet dezelfde strenge belastingeisen kunnen opleggen als aan zichzelf.
ING wijst erop dat er geen aanwijzingen zijn voor betrokkenheid bij internationale belastingontwijking en dat zij geen fiscaal advies verstrekken aan hun klanten.
Ondanks hun bezwaren tegen de methodologie van de Eerlijke Bankwijzer, erkennen beide banken het belang van verantwoord belastinggedrag en blijven zij het gesprek aangaan met klanten over transparantie en fiscale verantwoordelijkheid.
Kritiek
Al langer bestaat er kritiek vanuit banken op de onderzoeksmethodologie van de Eerlijke Bankwijzer. Zowel ABN AMRO als ING hebben in het verleden bezwaar gemaakt tegen de manier waarop de organisatie zijn bevindingen presenteert.
Zo lieten de banken in 2018 al weten dat het onderzoek van de Eerlijke Bankwijzer regelmatig gebaseerd is op onvolledige of verouderde informatie, wat volgens hen leidt tot een vertekend beeld van hun belastingbeleid en bedrijfsvoering.
