Minister overweegt alsnog samenwerking tussen banken in strijd tegen witwassen
Banken moeten meer mogelijkheden krijgen om informatie over verdachte klanten uit te wisselen om witwaspraktijken effectiever te bestrijden, stelt minister van Financiën Eelco Heinen (VVD). Eerder stonden privacyzorgen een dergelijke samenwerking nog in de weg.
De huidige aanpak leidt volgens de minister tot hoge kosten en beperkte effectiviteit. Banken hebben inmiddels zo’n 13.000 medewerkers in dienst om transacties te monitoren, wat gezamenlijk minstens €1,4 miljard per jaar kost.
Bovendien worden hele sectoren, zoals autohandel en coffeeshops, uitgesloten omdat banken extra controles daar te duur vinden. Dit raakt ook particulieren, bijvoorbeeld door discriminatie of aanvullende vragen aan klanten met een buitenlandse achternaam.
Heinen vraagt zich tegenover het FD af of de verzameling aan regels wel het juiste effect teweegbrengt. Banken moeten balanceren tussen privacyregels en risico’s door criminaliteit. “Complete groepen worden uitgesloten, er is het risico van discriminatie en je ziet dat de kredietverlening aan bedrijven stokt.”
Privacy versus samenwerking
Heinen noemt de huidige situatie vastgelopen en stelt dat privacyoverwegingen, regeldruk en de aanpak van witwassen met elkaar botsen. “Het schoonhouden van het financiële systeem staat voorop”, aldus de minister.
Ondanks dat privacy essentieel blijft, pleit Heinen voor samenwerking waarbij banken bepaalde klantgegevens kunnen delen. Hieronder vallen onder meer de zwarte lijsten. Dit voorkomt dat verdachte klanten eenvoudig overstappen naar een andere bank, die het onderzoek weer vanaf nul moet beginnen.
Hij benadrukt dat een politieke discussie en de betrokkenheid van de Autoriteit Persoonsgegevens noodzakelijk zijn voordat concrete stappen worden genomen. Heinen wijst op Europese regelgeving die al ruimte biedt voor bepaalde vormen van samenwerking.
Ook wil de minister dat banken gerichter kunnen controleren, met een focus op risicosectoren. Dit zou gecombineerd moeten worden met verlichting van controles elders. Banken schrikken momenteel terug voor aanpassingen vanwege angst voor boetes bij onvoldoende toezicht.
Dit heeft ook tot gevolg dat de samenwerking niet optimaal kan verlopen. “Wat moet stoppen, is dat vingerwijzen naar elkaar. Wie je ook spreekt, het ligt altijd aan de ander”, aldus Heinen. Hij wil daarom met alle partijen om tafel gaan om hierover nader tot elkaar te komen.
Spaarmarkt onder de loep
Naast de aanpak van witwassen wil Heinen dat banken de concurrentie op de spaarmarkt versterken. Hij dringt erop aan dat banken consumenten beter informeren over alternatieven en overstapmogelijkheden.
“Als dat niet lukt, sluit ik wetgeving niet uit”, besluit hij tegen het FD. Zo zou een verbod op koppelverkoop – waarbij een spaarrekening alleen mogelijk is met een betaalrekening – een optie kunnen zijn.
De minister benadrukt dat hij af wil van het negatieve sentiment rond banken. "Het gaat altijd over kritiek: op winsten, lage spaarrentes, of hoge kosten. Het economische belang van de sector wordt daarbij vergeten."
