Waarom zorgt Wet plan van aanpak witwassen voor zoveel opschudding?
Op 6 september 2023 werd het wetsvoorstel 'Wet plan van aanpak witwassen' controversieel verklaard. Het wetsvoorstel mocht niet meer in de Tweede Kamer worden behandeld totdat er nieuwe verkiezingen waren geweest. In april dit jaar werd echter besloten dat het wetsvoorstel niet langer controversieel meer is.
In dit artikel legt Partner in Compliance uit wat dit wetsvoorstel precies inhoudt en waarom het voor zoveel opschudding heeft gezorgd.
Wetsvoorstel plan van aanpak witwassen
Het wetsvoorstel 'Wet plan van aanpak witwassen' werd op 21 oktober 2022 ingediend bij de Tweede Kamer en brengt wijzigingen aan in de Wet ter voorkoming van witwassen en terrorismefinanciering.
Het wetsvoorstel introduceerde verschillende maatregelen, zoals een verbod op contante betalingen boven de €3.000 voor beroeps- of bedrijfsmatige handelaren in goederen, het delen van gegevens tussen gelijksoortige instellingen voor cliëntenonderzoek bij een hoger risico op witwassen of terrorismefinanciering en op het gebied van gezamenlijke transactiemonitoring door banken.
Omstreden
Vanuit verschillende hoeken ontving het wetsvoorstel echter kritiek. Zo bracht de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) in oktober 2022 een advies uit, waarin zij waarschuwde dat het wetsvoorstel de deur opende naar ongekende massasurveillance van Nederlanders. Volgens de AP zou dit een verregaande inbreuk betekenen op de bescherming en vertrouwelijkheid van klantgegevens.
Ook de Raad van State vroeg zich af of ‘het doel de middelen heiligt’. Zij erkennen het belang van de bestrijding van witwassen en terrorismefinanciering, maar zien in de nieuwe maatregelen ook een inbreuk op de grondrechten van burgers en bedrijven betreffende de bescherming van vertrouwelijke gegevens en de persoonlijke levenssfeer. De Raad van State was dan ook van mening dat de middelen in de huidige opzet van het wetsvoorstel te ver gaan.
EU AML-Pakket
Tegelijkertijd loopt sinds juli 2021 het wet- en regelgevingsproces rond het nieuwe AML-pakket van de EU. Dit pakket zal in werking treden in het voorjaar van 2027. Gezien de maatregelen in dit pakket zullen de wijzigingen in het wetsvoorstel 'Plan van aanpak witwassen' niet in de huidige vorm doorgang kunnen vinden.
Recente ontwikkelingen
In april 2024 gaf de Minister van Financiën in een brief aan dat het onwenselijk was om de besluitvorming over het wetsvoorstel verder uit te stellen. Dit komt mede doordat de maatregelen in het wetsvoorstel niet verenigbaar zijn met het AML-pakket van de EU.
Daarnaast nadert de deadline van het Herstel en Veerkrachtplan (HVP) waarin de aanpak van witwassen een thema is. Nederland maakt aanspraak op €54 miljard vanuit de Europese Herstel en Veerkrachtfaciliteit. Als een van de doelstellingen uit het HVP niet wordt behaald, kan een deel van de uitbetaling worden opgeschort tot aan €600 miljoen per onderdeel.
In de bijlage van de brief worden drie scenario’s geschetst. De minister spreekt daarin een voorkeur uit voor het zogeheten 'scenario 2b'. Met dit scenario wordt via een nota van wijziging de limiet op contante betalingen boven €3.000 voor goederen zoveel mogelijk in lijn gebracht met de AML-verordening. De overige bepalingen worden geschrapt en meegenomen in het implementatietraject van het AML-pakket van de EU.
Uiteindelijk is de zaak op 14 mei 2024 afgevoerd van de lijst van controversiële onderwerpen.
Meer weten hoe Partner in Compliance kan helpen met het up to date blijven van de laatste ontwikkelingen of het actueel houden van kennis op het gebied van cliëntenonderzoeken en transactiemonitoring? Klik hier voor meer informatie.
