Als hoofd van de afdeling Financial Services van Accenture spreekt Robert Bark veel beleidsmakers van banken en andere financiële instellingen. Banken.nl sprak met hem over de rol van technologie in de financiële sector. Volgens Bark is er geen gesprek dat niet over technologie gaat. Banken en verzekeraars van tegenwoordig zijn techbedrijven die financiële producten leveren.
Iets meer dan een jaar is Bark nu werkzaam bij Accenture. Hiervoor was hij partner bij de Britse consulting firma Oliver Wyman, waarvoor hij het Nederlandse kantoor in Amsterdam oprichtte. Bij Accenture bekleedt hij de functie van Lead Financial Services, een rol waarin hij op strategisch niveau veelvuldig contact heeft met beleidsmakers uit de financiële wereld. Één onderwerp van gesprek staat vooraf altijd al vast, namelijk technologie. “Er is geen gesprek dat niet over technologie gaat, in welke vorm dan ook”, aldus Bark.
Van motor naar smeerolie
Het is voor niemand makkelijk, maar het is voor iedereen evident. Wie innoveert heeft de toekomst. Bark: “Technologische innovatie is niet meer weg te denken bij banken en verzekeraars. Interessant om te zien is dat verschillende banken verschillende strategieën hanteren. De ene investeert actief mee, waar een ander de kat meer uit de boom kijkt. De drie grootbanken hebben allemaal verschillende fintech-strategieën. Daarbij zie je ook steeds meer dat nieuwe mogelijkheden worden ingezet om een maatschappelijk belang te dienen. Voor de crisis dachten veel banken dat ze de motor waren van de samenleving, maar al sinds geruime tijd hebben ze geleerd dat ze de smeerolie zijn.”
Die innovatie komt voor een niet onbelangrijk deel van buitenaf. Externe adviseurs als Accenture en fintech-startups spelen een grote rol in die ontwikkeling. “Sommige banken zijn al heel ver, maar zeker binnen de financiële sector zijn externe innovators erg inspirerend en belangrijk. Een belangrijke vraag is: hoe breng ik iets nieuws wat in het klein al bewezen is? Wanneer grote banken of verzekeraars een nieuwe technologie implementeren is het essentieel dat deze zich al bewezen heeft, de risico’s op reputatieschade zijn enorm. Daarom zijn externe, veilige omgevingen waardevol om ze eerst te testen.”
Voor fintechs lijken de bomen tot aan de hemel te groeien en daar voorbij. Toch is ook daar de concurrentie moordend. Volgens Bark verdient de gemiddelde fintech pas na twaalf jaar geld en van alle fintech-startups breekt slechts een paar procent door. “Er zijn heel veel bijna goede ideeën”, zegt Bark. Daarover gesproken, veel ideeën hebben iets van doen met blockchain. Toch merken consumenten daar nog niet zoveel van. Bark: “Met blockchain zie je bijvoorbeeld dat het nu al zo’n tien jaar bestaat en dat er nog steeds weinig echt grootschalige toepassingen zijn. Dat komt wel, maar het moet wel werken voordat financiële instellingen eraan beginnen.”
Bankiers niet nodig, bankieren wel
Er is volgens Bark sprake van een interessant spanningsveld tussen fintech, bigtech en gevestigde bedrijven. “De vraag is wat op de lange termijn de grootste impact gaat hebben, fintechs of bigtech”, vertelt Bark. “Techreuzen roeren zich steeds meer – zo heb je Apple Pay en Apple Wallet – en zolang ze geen bankvergunning nodig hebben kunnen ze doen wat ze willen. Zodra ze zich duidelijker op het terrein van financiële dienstverlening gaan begeven, en zich richten op producten als sparen en hypotheken, zijn ze wel gehouden aan dezelfde regelgeving als banken. Het is echter de vraag welke kant het op de lange termijn opgaat.”
Gevraagd naar welke rol nog overblijft voor traditionele banken wijst Bark op vertrouwen als sleutelelement. “Iemand zei ooit: ‘People need banking, not bankers’. Alleen de dienst is nodig. Ik denk alleen wel dat vertrouwen nog altijd een belangrijke kerneigenschap is van banken. Dat hangt ook samen met het regulatoire framework, dat werkt als een soort van extra veiligheidsgarantie. Vertrouwen is heel belangrijk: waarom geef je geld aan banken en niet aan Google? Hoewel de crisis het vertrouwen in banken heeft geschaad, blijken mensen banken nog altijd meer te vertrouwen dan de grote techbedrijven.”
Data as a currency
Een oud gezegde luidt: vertrouwen komt te voet en gaat te paard. Tot voor kort ging dat vooral om het bewaren van geld en het regelen van betalingen. Daar is sinds enkele jaren ook nog het enorme bezit van data bijgekomen. “In dit digitale tijdperk is de hoeveelheid data geëxplodeerd. En zelfs dat is nog een understatement. Je moet echt in control zijn van al die data. Toen ze de GDPR-wetgeving bedachten, wisten ze nog niet eens hoe ontzettend relevant die zou zijn. Organisaties moeten tegenwoordig echt goed weten waar alle data is en wat ermee gebeurt.”
Bark vervolgt: “In veel organisaties is het gebruik van data organisch gegroeid: ze bouwen een website, inclusief cookies, en vrij snel daarna is er weinig overzicht meer. Nu moet er worden nagedacht over al die data. De opslag is heel goedkoop, maar de data brengt een grote verantwoordelijkheid met zich mee. Vrijwel wekelijks zijn er berichten over datalekken en dergelijke, en als het fout gaat moet je toch kunnen aantonen dat je adequaat hebt gehandeld. Mensen moeten inzien dat data vandaag de dag gewoon currency is, net als geld. Het is kapitaal en moet als zodanig worden behandeld.”
Klantinteractie leidend
Bovenstaande ontwikkelingen hebben er mede voor gezorgd dat technologie het belangrijkste gespreksonderwerp is binnen de hedendaagse financiële sector. “Banken zijn zich er al van bewust dat ze de vandaag de dag techbedrijven zijn. ING sprak dit als eerste uit en ABN AMRO volgde vrij snel daarna. Ook bij de Rabobank is hier inmiddels geen twijfel meer over”, aldus Bark. Hiermee gaan zij wel aan kop binnen de sector: “De banken lopen vijf jaar voor op de verzekeraars en pensioenfondsen. Dat komt toch vooral doordat banken een veel grotere rol spelen in het dagelijkse leven van de consument. Die verwacht dat alles wat hij in zijn telefoon ziet ook de bij bank mogelijk is. De frequentie van klantinteractie is toch wel bepalend voor de snelheid van adoptie.”
Een steeds belangrijkere rol voor technologie, dat lijkt koren op de molen voor de Financial Services-tak van Accenture. Bark houdt zich enigszins op de vlakte als het gaat om harde cijfers, maar stelt wel dat het aandeel van Financial Services stijgende is. “De focus binnen de sector op innovatie en disruptie sluit goed aan op onze expertise. We zijn goed in zowel de strategische kant als in digitale innovatie en consulting. Wat dat betreft zijn we uniek gepositioneerd binnen de financiële sector. Wat ik sinds mijn komst zo ben gaan waarderen bij Accenture is dat – waar anderen vaak ergens over praten maar het zelf niet doen – ik het hier met iemand kan hebben over een blockchain-toepassing en zes weken later staat het er gewoon”, besluit Bark.